Dünya genelinde artan plastik kirliliğine karşı uzun süredir uluslararası gündemde olan küresel plastik anlaşması için yapılan son görüşmelerden sonuç alınamadı. Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) çatısı altında gerçekleştirilen beşinci ana toplantı, nihai bir anlaşma metni olmadan tamamlandı. Uzmanlar, küresel plastik kriziyle mücadelede güçlü liderliğin ve hukuki bağlayıcılığın önemine dikkat çekiyor.
Müzakerelerde Anlaşmazlıklar Öne Çıktı
Müzakerelerin merkezinde, plastik üretiminin nasıl kontrol altına alınacağı yer aldı. Taraflar, üretimin yasaklanması veya azaltılması gibi konularda uzlaşamadı. Northeastern Üniversitesi'nden Prof. Dr. Maria Ivanova, müzakerelerin "zayıf süreç yönetimi ve liderlik eksikliği nedeniyle çöktüğünü" belirtti. Tartışmaların odaklandığı diğer konular arasında "tek kullanımlık" plastiklerin tanımı, finansman mekanizmaları ve ülkelerin ticaret kaygıları yer aldı. Uluslararası Kirleticileri Yok Etme Ağı (IPEN) İcra Direktörü Bjorn Beeler de, sunulan önlemlerin çoğunun "uluslararası ya da hukuken bağlayıcı olmadığını" ifade ederek, sorumluluğun ulusal düzeyde bırakılmasının sorun teşkil ettiğini vurguladı.
Küresel krizde ilerleme yok, kimyasallar gündemde
UNEP verilerine göre, her yıl 400 milyon tondan fazla plastik üretiliyor ve bunun sadece yüzde 10'undan azı geri dönüştürülüyor. Bu durum, 2060'ta plastik varlığının üç katına çıkacağını öngören OECD raporlarıyla birlikte krizin boyutunu ortaya koyuyor. Müzakerelerden sonuç alınamasa da, plastiğin sağlık boyutuna ve içerdiği kimyasallara dair tartışmalar ivme kazandı. Beeler, plastik üretiminde ilerleme kaydedilmezken, kimyasallar konusunun ciddi bir şekilde ele alınmasının önemli olduğunu söyledi.
Uzmanlar, toplantının tamamen başarısızlık olarak görülmemesi gerektiğini, sürecin devam etmesinin önemli olduğunu belirtiyor. Ancak, net bir anlaşma çıkmaması, finansal piyasalar da dahil olmak üzere belirsizlikleri artırıyor. Bir sonraki kritik görüşme, ülkelerin yeni planlarla geleceği Aralık ayındaki Birleşmiş Milletler Çevre Meclisi'nin 7. oturumu olacak.
