6'lı Masa; Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Anayasa Değişikliği Önerisi'ni açıkladı. 84 madde, 9 başlıkta değişiklik öngörenAnayasa teklifinde cumhurbaşkanının yetkileri belirlendi. Teklifte, seçim barajının yüzde 3'e düşürüleceği, dokunulmazlıkların kaldırılması için üye tamsayının salt çoğunluğunu gerekli kılınacağı dile getirildi. 

Cumhurbaşkanı'nın görev süresi yedi yıl olarak belirlendi ve bir kimsenin ancak bir defa Cumhurbaşkanı seçilebileceği kaydedildi.

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla İstanbul Sözleşmesi'nin feshedilmesine atıfta bulunularak, Cumhurbaşkanı'nın milletlerarası bir sözleşmeden gece yarısı tek başına çıkma kararı veremeyeceğinin altı çizildi. Kayyumlar ve yerel yönetimlere ilişkin de maddeler açıklandı. Saadet Partisi Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kaya, bu konuya ilişkin şunları söyledi:

UZAKLAŞTIRMA UYGULAMASINA SON VERİYORUZ

Saadet Partisi Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kaya:

– 28 Şubat 2022 tarihinde açıklamış olduğumuz güçlendirilmiş parlamenter sistem mutabakat metnimizdeki siyasal hedeflerin bir kısmı yasa bir kısmı ise Anayasa değişikliklerini gerektirmektedir.

– Metnimizde yer verdiğimiz diğer başlıklar Kamu Yönetimi ve Siyasi Etik Başlıkları idi. Bu başlıklardaki mutabakatımızın yasa değişikliği gerektiren kısımlarını bilahare sizlerle paylaşacağız. Bu toplantımızda anayasa değişikliği gerektiren mutabakatları sizlerle paylaşmış olacağız.

– Mutabakat metnindeki hedeflerimizden bir tanesi yerel yönetimlerin yetki ve sorumluluklarını artırılması, yerel yönetimlerde demokratik katılım, şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerinin hâkim kılınması, merkezi yönetimin yerel yönetimler üzerindeki idari denetiminin sınırlarının açıkça belirlenerek yerindelik denetimi anlamına gelen vesayet uygulamalarına son verilmesi idi. Bunu sağlamak üzere Anayasa'nın 127. Maddesinde bir değişiklik teklifi öngördük. Bu değişiklik teklifimizde görevi ile ilgili bir suç sebebi ile hakkında soruşturma veya kovuşturma mahalli idare organlarını veya bu organın üyelerinin İçişleri Bakanı tarafından görevden uzaklaştırma uygulamasına son veriyoruz.

– Bu durumdaki geçici olarak görevden uzaklaştırmaya ilişkin tedbir kararlarının kamu yararı bulunması şartıyla İçişleri Bakanının talebi üzerine Danıştay tarafından bir ay süre ile verilebileceğini, bu kararın ayda bir Danıştay tarafından gözden geçirilmesini ve nihai olarak bu kararın 6 ayı geçmemesini öngörüyoruz. Merkezi idarenin mahalli idareler üzerindeki idari vesayet yetkisinin amacını Anayasada bir şekilde sayarak mahalli idarelerin yetkisini artırıyoruz.

– Mutabakat metnimizde kamu yönetimi başlığı altında mutabık kaldığımız bir diğer nokta akademik özgürlük ve üniversitelerle ilgili düzenlemelerdir. Yükseköğretimde özgür ve çoğulcu bir sistem oluşturarak üniversitelerin bilimsel özerkliklerinin yanında, idari ve mali özerkliklerini de anayasal güvence altına almak, Yükseköğretim Kurulu'nu kaldırarak yerine yetkileri koordinasyon görevi ile sınırlandırılmış, üyelerinin ise demokratik meşruiyet esasına dayanılarak seçildiği üniversiteler arası bir kurul tesis etmek amacı ile Anayasanın 130 ve 131. maddelerinde değişiklik öngördük.

– Mutabakat metnimizde kamu yönetimi başlığı altında mutabık kaldığımız bir diğer nokta da Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlardı. Bu kurumlardan bir tanesi ve bugün maalesef en tartışmalı hale gelen kurumların başında gelenlerden bir tanesi de Radyo ve Televizyon Üst Kuruludur. Anayasanın 133. Maddesindeki değişiklik teklifimiz ile bu kurulun çoğulculuk, özerklik ve tarafsızlık ilkelerine bağlı olarak çalışmasını temin etmeyi amaçladık.

– Bizler, yarının Türkiye'si için hazırlamış olduğumuz anayasal değişiklik önerimizi sizlerle paylaşmış bulunuyoruz. Bu tanıtım toplantımız ile birlikte güçlendirilmiş parlamenter sistem önerimizi tanıtmak, kamuoyunu bilgilendirmek ve istişare ve müzakere kültürü ile toplumun tüm kesimlerinin önerileri almak üzere bir kısım çalışmaları yapmaya karar verdik. Bu kapsamda başta medya organları, barolar, sivil toplum kuruluşları ile meslek örgütleri, iş dünyası, sendikalar, kadın ve gençlik örgütlerini ziyaret ederek bu çalışmalarımızı kendileri ile paylaşıp destek isteyeceğiz. Aynı zamanda 81 ilde 6 siyasi parti olarak birlikte yapacağımız planlama ile de sivil toplum buluşmalarla bu önerilerimizi aziz milletimiz ile paylaşacağız.

– Anayasanın önemsizleştirilmeye, hukuk devleti ilkesinin unutturulmaya, devletin bir parti devleti haline dönüştürülmeye, kurum kültürü ve kurallar sisteminin yok sayılmaya çalışıldığı bu dönemi aziz milletimiz ile birlikte mücadele ederek aşacağımıza ve Cumhuriyetin birinci yüzyılındaki kazanımlarımızı muhafaza ederek daha ileriye götürerek sorunlarımızı demokrasi kültürü içinde çözerek Cumhuriyeti demokrasi ile taçlandırmaya kararlıyız.

KAYYUM UYGULAMASI DANIŞTAY'A BAĞLANIYOR

6'lı Masadan çıkan bu kararları değerlendiren Diyarbakır'dan Avukat Soran Haldi Mızrak, şunları söyledi:

"Kayyum atama yetkisinin İçişleri Bakanlığının yetkisinden çıkarılarak Danıştay'dan verilecek karara bağlamışlar. Bu da her seferinde 1 ay olmak üzere toplamda 6 ayla sınırlamışlar. Ancak bu yeterli değil. Vesayet sürdüğü sürece kayyum uygulamaları farklı bir şekilde devam eder. Tamamen kayyum uygulamalarını kaldıran bir düzenleme yok. Bu kayyum uygulamasının tamamen sona erdiği anlamına gelmiyor. 

Burada KHK'lilerin genel ve özlük durumlarına ilişkin bir durum yok. Çok genel bir yaklaşım var. Önümüzdeki süreçte buna ilişkin yapılacak düzenlemeler önemli. 

ALTILI MASANIN NET OLMASI LAZIM

6'lı Masada yer alanların bölgeye ilişkin söylemleri çok net değil. Bölgeye ilişkin söylemlerin çok net olması lazım. Bölge halkı artık söylemlere değil pratiğe de bakıyor. Bu anayasa teklifinde ana dilde eğitime ilişkin ne var, yerel yönetimlere ilişkin ne var, Kürt sorununa ilişkin ne var bunlara bakıyor." diye konuştu. 

ALTILI MASANIN ANAYASA TASLAĞI DİYARBAKIR'DA HEYECAN YARATMADI

Son anayasa taslağının Diyarbakır ve bölgede heyecan yaratmadığını belirten Mızrak, "Olumlu tarafları var, örneğin kayyumlara ilişkin bazı düzenlemeler var ama HDP'nin 6'lı Masa'ya ya da Kürtler'in 6'lı Masa'ya yakınlaştıracak somut düzenlemeler yok. İYİ Parti kurmaylarının HDP ve Kürtlere ilişkin söylemleri bölgede çok rahatsızlık yaratıyor. Önemli olan toptan ve özgürlükçü bir anayasanın oluşturulmasıdır. Anayasa toplumsal bir mutabakatla oluşmalıdır. Yoksa mevcut statüko devam eder. En basiti Musa Anter dosyasıdır. 40 yıldır bu dosyaya ilişkin hiçbir şey değişmedi. 40 yıldır bu zihniyettekilerin hepsi iktidara geldi ama Musa Anter davası zaman aşımına uğradı. 6'lı Masa bu taslağı oluştururken kimlerle görüştü. Örneğin barolarla, STK'larla görüştü mü? Bunlar çok önemli. Önce anayasayı hazırlayıp sonra toplumla görüşmek çok doğru değil. Bu sadece dayatma olur." dedi.