Türkiye dahil 46 ülkede 93 bin kişinin katıldığı Reuters Enstitüsü 2022 Dijital Haber Raporu sonuçlarına göre her 10 kişiden dördü "bazen" ya da "çoğunlukla" haberleri takip etmekten kaçınıyor. 2017'den bu yana haberleri takip etmekten vazgeçenlerin oranı yüzde 9 oranında artarken, İngiltere ve Brezilya dahil bazı ülkelerde sayının son beş yılda neredeyse iki katına çıktığı ifade ediliyor. Özellikle 35 yaş altındakiler olmak üzere çalışmaya katılanların yüzde 36'sı, haberleri takip etmenin ruh sağlığını olumsuz etkilediğini dile getiriyor. Raporda, bu durumun özellikle koronavirüs pandemisi ve Rusya-Ukrayna savaşı gibi olaylara bağlı olduğu savunuluyor.
SİYASET VE PANDEMİ HABERLERİ ÇOK FAZLA
Rapora göre, katılımcıların yüzde 43'ü, haber akışında siyasete ve koronavirüse çok fazla yer verildiğini düşünüyor. Çoğu katılımcı haber akışının yeterince değişken olmadığı fikrinde ve araştırmaya katılanların yalnızca yüzde 47'si hâlâ haberlerle çok ilgilendiklerini söylüyor. 2015'te yüzde 67 olan bu oranın epeyce düştüğü kaydediliyor.
HABERE GÜVEN AZALDI
Rapora göre, halkın yüzde 29'u doğrudan haberlere olan güvenlerinin azaldığını ve haberlerin "güvenilmez" veya "taraflı" olduğunu dile getirirken, 23 ülkede bu yönde bir düşüş belirlendi. Sadece yedi ülkede bu konuda yükseliş olduğu belirtildi. Katılımcıların yüzde 17'si "etrafındaki insanlarla tartışmaya yol açtığı" gerekçesiyle haberlerden kaçındığını söylerken, yüzde 16'sı ise "haberlerin kendilerini 'güçsüz' hissetmelerine yol açtığını" söylüyor. Katılımcıların yüzde 5'i ise haberleri hiç takip etmediklerini belirtiyor.
TÜRKİYE'DE HABERE GÜVEN YOK
Raporun Türkiye bölümündeki sonuçlara göre ise haber kurumlarına olan güven, geçen seneye kıyasla azalarak yüzde 36'ya indi. Haber kurumlarının siyasi olarak kutuplaştığını ve taraflı olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 38. Araştırmacılar, haberciliğe olan güvenin pandemi öncesine kıyasla yükseldiğini düşünüyor ve katılımcıların yaklaşık yüzde 42'sinin haberlere "çoğunlukla" güvendiğini söylediğine dikkat çekiyor. Yanlış bilgi konusunda dünya genelinden farklı olarak Türkiye'de siyaset temalı yanlış bilgi yayımı daha yaygın. Dünyada bu başlığı ağırlıkla koronavirüs haberleri oluşturuyor. Rapor Türkiye’deki okurun yüzde 38’i "haber merkezlerinin siyasal yaklaşımları arasında ciddi fark olduğu"nun farkında olduğunu gösteriyor. Bülten ve mailler haber kaynağı olarak paylarını artırırken, Türkiye’den araştırmaya katılanların yüzde 14’ü habere mail aracılığıyla üzerinden ulaştığını söylüyor.
SAVAŞ HABERDEN UZAKLAŞTIRDI
Rusya'nın 24 Şubat'ta Ukrayna'yı işgale başlamasından sonra yapılan araştırmaya bu savaş da damgasını vurdu. Araştırmaya dahil olan ve savaşa daha yakın konumda bulunan, Polonya ve Almanya dahil beş ülkedeki katılımcılar arasında haberden uzaklaşma oranının yükseldiği kaydedildi. "Haberleri üzücü bulduklarını ve okumakta zorlandıklarını" belirten katılımcılar dikkat çekti. Raporun baş yazarı Nic Newman bu gelişmeyi "Bu sonuçlar haber kurumları için çok zor. İnsanlar siyasi krizler, küresel pandemiler ve uluslararası çatışmalar gibi, gazetecilerin önemli bulduğu konulardan uzaklaşıyor" sözleriyle yorumladı.
GENÇLER HABERE NASIL ULAŞIYOR?
Raporda öne çıkan bir başka veri ise geleneksel haber kurumlarının genç nesillere ulaşmakta zorlanması. Araştırmanın sonuçlarına bakılacak olursa 18-24 yaş arası gençler, genellikle sosyal medya platformları aracılığıyla haber tüketiyor, yalnızca yüzde 23'ü haber uygulamalarını veya web sitelerini kullanıyor. Gençlerin birçoğu ise Facebook'tan da uzaklaşarak Instagram ve TikTok gibi platformlara yöneliyor. Hızla büyüyen TikTok, 18-24 yaş arası katılımcıların yüzde 40’ına ulaşırken, bu grupta yer alanların yüzde 15’i haber için de platformu kullanıyor. Latin Amerika, Asya ve Afrika’da TikTok'a ilgi, ABD veya Kuzey Avrupa’ya göre daha yüksek. Telegram'ın büyüyen payı WhatsApp karşısındaki pozisyonunu güçlendiriyor.
