Pekin yönetimi, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nun Çin Halk Cumhuriyeti'ni Çin'in tek meşru temsilcisi olarak kabul eden 2758 sayılı (1971 tarihli) kararına ilişkin bir "tutum belgesi" yayımladı. Çin Dışişleri Bakanlığı, bu kararın "tek Çin" ilkesini kurumlaştırdığını ve Tayvan üzerindeki egemenlik sorununu kesin olarak çözdüğünü savundu.

2758 Sayılı Kararın Hukuki ve Siyasi Bağlayıcılığı

Çin'e göre, BM'nin 2758 sayılı kararı, siyasi, hukuki ve usul açısından Tayvan dahil Çin'in bütününün BM'de temsili sorununu kesin olarak çözmüştür. Belgede, kararın meşruiyetinin ve otoritesinin sorgulanamayacağı şu ifadelerle vurgulandı:

"'Tek Çin' ilkesi, BM Genel Kurulunun 2758 sayılı kararının öncülü ve temelidir. Karar, dünyada tek bir Çin olduğunu, Çin Halk Cumhuriyeti hükümetinin Tayvan dahil Çin'in bütününün tek meşru temsilcisi olduğunu açıkça ortaya koymaktadır."

Karar, Çan Kay-Şek ve temsilcilerini BM ve bağlantılı örgütlerden ihraç etmişti.

ABD'ye "Engelleme Çabası" Suçlaması

Çin, tutum belgesinde ABD'yi 1971'deki oylama sürecinde kararı engellemeye çalışmakla suçladı. Belgede, ABD'nin önce Çan Kay-Şek temsilcilerinin ihracını "önemli sorun" ilan ederek üçte iki çoğunluk şartını getirmeye çalıştığı, bu tasarı reddedilince de "ikili temsil" (bir Çin, bir Tayvan) önerisini ortaya attığı hatırlatıldı.

Çin, bu önerinin uluslararası toplumun çoğu tarafından reddedilmesinin, "iki Çin" veya "bir Çin, bir Tayvan" formüllerinin kabul görmediğine dair geri çevrilemez bir eğilim olduğunu savundu.

BM'nin Otoritesine Meydan Okuma Uyarısı

Belgede, 2758 sayılı kararı sorgulamanın sadece Çin'in egemenliğine değil, aynı zamanda BM'nin otoritesine ve İkinci Dünya Savaşı sonrası uluslararası düzene meydan okumak anlamına geleceği belirtildi. Kararın, İkinci Dünya Savaşı sonrası uluslararası düzenin merkezinde yer alan BM'de Çin'in hakkı olan koltuğa kavuşmasını sağladığının altı çizildi.

Çin-Tayvan Anlaşmazlığının Arka Planı

  • Ayrılık: Çin'deki iç savaşın ardından 1949'da Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisi iktidarı ele geçirmiş ve Çin Halk Cumhuriyeti'ni kurmuştur. Çan Kay-şek liderliğindeki Kuomintag üyeleri ise Tayvan'a çekilerek "Çin Cumhuriyeti" iktidarının Ada'da devam ettiğini ileri sürmüştür.

  • BM Temsili: Tayvan temsilcileri, 1971'deki karara kadar BM'de Çin'i temsil etmekteydi. 1971'deki oylama, Pekin hükümetini tek meşru temsilci olarak kabul etti ve Tayvan'ın uluslararası örgütlerdeki konumunu belirsizleştirdi.

  • "Tek Çin" İlkesi: Pekin yönetimi, Tayvan'ı kendi topraklarının bir parçası olarak görmekte ve uluslararası alanda müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına veya BM gibi kuruluşlarda temsil edilmesine şiddetle karşı çıkmaktadır.