HABER: HÜLYA ÇETİNKAYA
Türkiye’nin pek çok yerinde süren orman yangınlarında müdahalenin yetersizliği sadece hava desteği konusunda değil, karadaki çalışmalarda da kendini gösteriyor. Yangına müdahale konusunda eğitimli orman işçilerinin sayısının azlığı ve kullanılan ekipmanın yetersizliği önemli bir sorun olarak öne çıkıyor. İşçilerin hayatını tehlikeye atan yetersizlikler, müdahalenin doğru yapılamasının önüne geçiyor. Bugüne kadar orman yangınlarına karadan müdahale sırasında 5’i orman işçisi olmak üzere 9 kişi hayatını kaybetti.
Tarım Orman İş Sendikası Genel Başkanı Şükrü Durmuş, #dokuz8Haber’e orman yangınlarına müdahalede yaşanan aksaklıkları ve işçilerin ekipman sorunlarını anlattı. Orman işçilerinin kullandığı ekipmanların standartların çok altında olduğunu belirten Durmuş, hızlıca tutuşan polyester kumaştan yapılan kıyafetler nedeniyle bir orman muhafaza memurunun vücudunda ağır yanıklar meydana geldiğini anlattı.
“KIYAFETLER BALMUMU İLE SIVANIYOR”
Tarım Orman-İş Genel Başkanı Durmuş, Orman Genel Müdürlüğü’nün işçiye verdiği üniformaların kişiyi bir defaya mahsus koruduğunu belirterek, şu bilgileri verdi: “Koruma üniformaları balmumu ile sıvayarak elde ediliyor. Kıyafet yıkandığında veya balmumu kalktığında koruyucu özellik de kayboluyor. Yangına müdahale eden işçinin üzerinde yelek ve pantolon var sadece onun dışında yeleği yok bareti yok. Demirli ayakkabı yok. Bu kıyafetlerin kaliteli olanları çok hafiftir, çok rahattır. Birçok Avrupa ülkesi bu konuda insana verdiği değerden bunları çok kaliteli veriyor. Ama bizimkiler kendileri itibardan tasarruf etmezken işçilerin hayatları onlar için ucuz” dedi.
SORUMLULUK İŞÇİLERDE Mİ?
Orman Genel Müdürlüğü’nden bir yetkili ise, “yetkili kurumun personelini kuruduğunu ve gerekli ekipmanı sağladığını” iddia etti. Adını vermeyen yetkili, “Biliyorsunuz işçiye baret taktırmak zordur” diyerek, işçilerin güvenlik ekipmanları kullanmak konusunda kişisel inisiyatifleri ile hareket ettiklerini öne sürdü.
Tarım Orman-İş Genel Başkanı Şükrü Durmuş ise farklı görüşte. Güvenlik önlemleri almanın kurumun sorumluluğu olduğunu belirten Durmuş, “Bir kurum ‘biz alıyoruz ama işçimiz kullanmak istemiyor’ diyemez. En temel hak yaşam hakkıdır. İşveren bu hakkı korumak zorunda.” dedi.
İŞÇİLER GEÇİCİ SÖZLEŞME İLE ÇALIŞIYOR
Yangına müdahale eden geçici orman işçilerinin özlük hakları konusunda da ciddi sorunlar bulunuyor. İşçilerin sözleşmeleri her yıl 5 ay 29 gün olarak imzalanıyor. 696 sayılı KHK'da yer alan hüküm ile 2017 yılında geçici işçi işçilerin çalışma süreleri Maliye Bakanlığı’nın onayıyla 4 ay daha uzatılabiliyor. Dönem dönem konu gündeme gelse de geçici statüde çalışan işçilerin kadroya alınmasına dair somut bir adım atılmış değil. Şükrü Durmuş, Türkiye’de mevsimsel olarak yılın 12 ayı orman yangını tehlikesi bulunduğunu belirterek, eğitimli işçilerin daimî çalışan olması gerektiğini söyledi.
SONBAHARDA KARADENİZ’E DİKKAT!
Tarım Orman-İş Genel Başkanı Durmuş, sonbaharda Karadeniz’de yangınların başlayacağını belirterek, şu değerlendirmeleri yaptı: “Sonbaharda şu an yeşil olan ve yanması zor olan otların kurumasıyla, özellikle doğu Karadeniz’de eğrelti otlarının kurumasıyla, yangın riski artar. Diğer yandan iklim değişikliği her geçen gün etkilerini daha fazla gösteriyor. Daha dikkatli olmamız gerekiyor.”
“İŞÇİLERİN HAKKI ELLERİNDEN ALINIYOR”
Bu alanda çalışan memurların örgütlü olduğu KESK’e bağlı Tarım Orkam-Sen’in Genel Başkanı Ahmet Keleş de, geçici sözleşme ile çalışmayı işçilerin haklarını elinden almak olarak yorumluyor: “Burada yerelin inisiyatifi ve cumhurbaşkanının kararıyla çalışma süreleri 9 ay 29 güne çıkarılıyor. 5 ay 20 gün çalıştırmak demek bir işçiyi, onun emeklilik primini vermemeye çalışıyorsun demek, haklarını elinden almak demek. Ayrıca yıldan yıla da keyfi bir tutum var, her yıl bu süre uzatılmayabilir.”
“EĞİTİM BÜYÜK ÖNEM TAŞIYOR”
Tarım Orman-İş Genel Başkanı Durmuş da, süre uzatılmış olsa da, orman işçilerinin 4 ay işsiz kaldığını hatırlattı. Durmuş’a göre, iş güvencesinin yanı sıra sorunun önemli bir boyutu da eğitimli işçinin elde tutulabilmesi: “Siz usulüne uygun eğitim yapsanız bile o işçi güvenceli değilse verim alamazsınız. Daha iyi bir iş bulursa bırakıp gidecek işçi ve ona verdiğiniz eğitim de boşa gidecek. İnsanları güvenceli hale getirip, özellikle âtıl dönemde yani kış döneminde bu işçilere eğitim vermek gerekiyor. Her an yangınla mücadeleye hazır hale getirmek gerekiyor.”
“EN AZ 50 BİN PERSONEL OLMALI”
Şükrü Durmuş, Orman Genel Müdürlüğü’nün en az 50 bin personel çalıştırması gerektiğini belirterek, şu an bu sayının 8 bin 721 işçi, 8 bin 147 geçici işçi olduğunu söyledi. “Bu büyük bir harcama gibi görünse de bu kurumun onu karşılayacak gücü var. Bu kurum bir bölge müdürüne sırf itibar olsun diye sırf 2 milyon 125 bin liralık özel yapım araç alıyorsa alabiliyorsa ve bunu yangın ödeneğinden ödüyorsa işçiye de almalıdır. Kurumun parası varsa işçiye ekipman alsın, yangınla mücadele aracı, uçak alsın” diyen Durmuş, 22,9 milyon hektar ormanı olan Türkiye’nin hiç söndürme uçağı olmamasını eleştirdi.
