ANKARA (AA) - İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Basra Körfezi'nde Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile egemenlik konusunda anlaşmazlık yaşadıkları adalar hakkında Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ile ortak bildiri yayınlayan Rusya'nın Tahran'ın tepkisi üzerine yaptığı açıklamaları "yetersiz" bulduklarını söyledi.
İran devlet televizyonuna göre, Abdullahiyan, başkent Tahran'ı ziyaret eden Umman Dışişleri Bakanı Bedr bin Hamed el-Busaidi ile gerçekleştirdiği görüşmesi sonrası açıklamalarda bulundu.
Rusya'nın KİK ile düzenlediği toplantı sonrasında yayımlanan sonuç bildirisinde Basra Körfezi'ndeki Ebu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb adalarına ilişkin İran'ın tepkisini çeken ifadelere değinen Abdullahiyan, "Bu bildiriye İran'ın toprak bütünlüğü dahil edildi. Ancak İran; egemenlik, bağımsızlık ve toprak bütünlüğü konusunda hiçbir tarafa hiçbir şekilde müsamaha göstermez." dedi.
Söz konusu adaların "İran topraklarının bir parçası" olduğunu söyleyen Abdullahiyan, "Rusya'nın Büyükelçisini bakanlığımıza çağırdıktan sonra diplomatik kanallardan Rus yetkililerden açıklamalar aldık ancak bu açıklamaları yeterli görmüyoruz ve Rusya'nın veya herhangi bir tarafın İran'ın toprak bütünlüğü konusunda açıklama ya da müdahalelerine karşı asla bu prosedürü tekrar etmeyeceğiz." diye konuştu.
Abdullahiyan, Ukrayna'daki duruma ilişkin ise "Uluslararası hukuka dayalı olarak her ülkenin toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi gerektiğine inanıyoruz. Ukrayna dahil tüm ülkelerin toprak bütünlüğünü vurguluyor, savaşın durdurulmasında ve siyasi çözüme odaklanılmasında ısrar ediyor ve çatışmanın taraflarından siyasi müzakere yoluna dönmelerini istiyoruz." ifadelerini kullandı.
Moskova'daki Rusya Dışişleri Bakanlığında 10 Temmuz'da düzenlenen "Rusya-Körfez İşbirliği Konseyi 6. Stratejik Diyalog Toplantısı" sonrasında yayınlanan ortak açıklamada, "BAE'nin, Büyük Tunb, Küçük Tunb ve Ebu Musa adalarıyla ilgili İran ile yaşadığı anlaşmazlığa uluslararası hukuk kuralları çerçevesinde ve ikili müzakereler yoluyla barışçıl bir çözüme ulaşma girişimi dahil olmak üzere tüm barışçıl çabalara destek" vurgusu yapılmıştı.
İran'da büyük tepki çeken bildiri üzerine Rusya'nın Tahran Büyükelçisi Alexey Yurievich Dedov Dışişleri Bakanlığına çağrılmıştı. Rus Büyükelçi'ye "söz konusu adaların sonsuza kadar İran'a ait olduğu ve Rusya'dan bu konudaki yaklaşımını düzeltmesinin beklendiği" ifade edilmişti.
- İran ile BAE arasındaki adalar anlaşmazlığı
Hürmüz Boğazı'na yakınlığı ve bölgedeki petrol potansiyeli sebebiyle stratejik konumda yer alan Ebu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb adalarıyla ilgili İran ve BAE hakimiyet iddiasında bulunuyor.
Adalar 1971'e kadar İngiliz işgali altındaydı. Kasım 1971'de İngiltere'nin adaların kontrolünü BAE'ye devrederek çekilmesinin hemen ardından İran adalarda hakimiyeti ele geçirdi. BAE, adalara askeri güçlerini konuşlandıran İran'ı "işgalci" olarak niteliyor.
Adaları, topraklarının bir parçası olarak kabul eden ve üzerindeki haklarının tarihsel olarak çok eskilere dayandığı tezini ileri süren İran, geçici olarak 1903'te İngilizlerin eline geçtiğini ve 1971'de iade edildiğini dolayısıyla "o tarihte henüz kurulmamış olan BAE'nin hakimiyet iddiasında bulunamayacağını" savunuyor.
BAE ise adalardaki hak iddiası doğrultusunda Arap ülkeleri ve uluslararası kuruluşlar nezdinde girişimlerde bulunuyor.
İran, Aralık 2022'de Suudi Arabistan'da düzenlenen Çin-KİK Zirvesi sonrasında da üç ada hakkında BAE'nin tezlerini savunan değerlendirmelere benzer bir tepki vermiş ve Çin'in Tahran Büyükelçisi'ni Dışişleri Bakanlığına çağırmıştı.
