İnsan Hakları Derneği (İHD) Merkezi Hapishane Komisyonu, 2024 Yılı Türkiye Hapishane Hak İhlallerini İzleme Raporu'nu açıkladı. Rapora göre, cezaevlerinde tam 5 bin 529 "sağlık hakkı" ihlali tespit edildi. Bu ihlaller, mahkumların temel sağlık hizmetlerine erişiminde ciddi sorunlar olduğunu gözler önüne seriyor.

Raporda, başta Adli Tıp Kurumları (ATK) olmak üzere, ağır hasta mahkumlar için verilen “cezaevinde kalabilir” raporları dikkat çekiyor. İHD verilerine göre, 2024 yılı itibarıyla cezaevlerinde en az 1412 hasta mahkum bulunuyor. Bu kişilerin yaşamları, verilen bu raporlarla risk altına giriyor. Rapor, bir kanser hastasına son kullanma tarihi geçmiş onkoloji ilacının verildiğini de belirtiyor.

Temel hizmetlerde büyük aksaklıklar

İHD'nin detaylı raporunda, yaşanan sağlık hakkı ihlalleri kategorilere ayrılmış durumda. Öne çıkan sorunlar arasında şunlar yer alıyor:

  • İlaç ve Tedavi Sorunları: Hastalara zamanında ilaç verilmemesi, ilaçların muadilleriyle değiştirilmesi ve tedavilerin yarım bırakılması. En sık rastlanan ihlallerden biri, ağrı kesici gibi basit ilaçlarla hastaların geçiştirilmesi.

  • Sevk ve Muayene Engelleri: Hastaneye sevklerin geç yapılması, uzun randevu süreleri ve muayene sırasında kelepçelerin açılmaması gibi durumlar.

  • Hijyen ve Yaşam Koşulları: Koğuşların kalabalık, nemli ve kirli olması, havalandırma hakkının kısıtlanması, içme ve kullanma suyuna erişim sorunları. Rapora göre, 441 kez yetersiz ve kalitesiz yemek ihlali yaşandı. Ayrıca bazı cezaevlerinde böcek ve haşere salgını olduğu da belirtiliyor.

ATK raporları ve tahliye Sorunları

Raporda en dikkat çekici maddelerden biri, ağır hasta mahkumların ATK raporlarına rağmen tahliye edilmemesi. Raporda bu konuda toplam 53 ihlal tespit edildiği ifade ediliyor. Özellikle tek başına yaşamını sürdüremeyecek durumda olan mahkumların dahi cezaevinde tutulmaya devam edilmesi, insan hakları kuruluşlarının en çok eleştirdiği konulardan biri. Raporda yer alan bir diğer önemli sorun ise engelli mahkumların yaşadığı sıkıntılar ve tedavilerinin yapılmaması.

İHD, bu raporla birlikte, cezaevlerindeki insan hakları ihlallerinin çözümü için acil adımlar atılması gerektiğini vurguluyor.