Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu'nun 19'uncu toplantısına kapsamlı bir demokratikleşme çalışması sundu. Partinin 12 Ağustos 2025'te açıkladığı 29 maddelik Demokratikleşme Paketi temel alınarak hazırlanan çalışma, komisyondaki tüm siyasi parti temsilcileriyle paylaşıldı.
t24'ün haberine göre çalışmanın girişinde şu ifadelere yer verildi: "Türkiye’de demokratikleşmeyi gerçekleştirmek ve adalet sorununu çözmek üzere atılması gereken adımlar; Kürt sorununu dışlamayan, ancak Kürt sorunuyla da sınırlanmayan bir bakış açısıyla planlanması gerekmektedir. Türkiye’nin bugün yaşadığı adaletsizlik ve hukuksuzluk sorunlarının birçoğu, yürürlükteki Anayasadan değil, bu Anayasadaki temel hak ve özgürlüklerin, asgari standartlarda dahi uygulanmamasından ve yargıya siyasi müdahalelerden kaynaklanmaktadır."
Metinde, "Bugün Ülkemizde; sistematik olarak Anayasanın, Anayasa Mahkemesi (AYM) ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarının uygulanmadığı bir 'anayasasızlaştırma projesi' yürürlüktedir" iddiasına yer verildi. CHP, demokratikleşme ve toplumsal barışın, anti demokratik yasa ve uygulamalara son verilmesiyle inşa edilebileceğini savundu. Komisyonda anayasa değişikliği çalışmalarının kapsam dışı bırakılmasının önemli bir adım olduğu vurgulandı.
Cumhuriyet Halk Partisi, demokratikleşme ve toplumsal barışın inşasını; anti demokratik yasal düzenlemeler ile uygulamalara son verilmesinde görmektedir. Bugün Ülkemizde; sistematik olarak Anayasanın, Anayasa Mahkemesi (AYM) ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarının uygulanmadığı bir “anayasasızlaştırma projesi” yürürlüktedir. Tek adam rejimi, iktidarını bir gün daha uzatabilmek için anayasayı fiilen ortadan kaldıracak hiçbir adımdan çekinmemektedir.
Cumhuriyet Halk Partisi’nin çabalarıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)’nde kurulan “Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu”nun ilk toplantısında tüm siyasi partiler tarafından anayasa değişikliği çalışmalarının kapsam dışı bırakıldığının açıklanması önemli bir adımdır.
Altının önemle çizilmesi gerekir ki, fiili olarak anayasayı askıya almış bir iktidarla, ifade özgürlüğünün olmadığı bir ortamda anayasa yapılamaz. Anayasanın uygulanmasının önündeki tüm engeller kaldırılmalı, yargı üzerindeki tüm siyasi baskılara derhal son verilmelidir.”
CHP’li komisyon üyeleri tarafından hazırlanan metni Grup Başkanvekili Ankara Milletvekili Murat Emir tüm komisyon üyeleri ile paylaştı. Çalışma; yargı bağımsızlığı, ifade özgürlüğü, kayyım uygulamaları, toplumsal barış, kadın ve çocuk hakları, nefret suçları, AYM ve AİHM kararlarının uygulanması, infaz rejimi, inanç özgürlüğü ve güvenlik bürokrasisinin özlük hakları gibi geniş bir alanda somut öneriler içeriyor.
CHP, Komisyonun kuruluş amacına uygun olarak demokratikleşme, adalet, eşit yurttaşlık ve toplumsal barışın güçlendirilmesi için yol haritası niteliğindeki bu çalışmanın komisyon gündeminde değerlendirilmesini talep etti.
Metinde şu başlıklara yer verildi:
1. Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının Uygulanması Amacıyla İdari ve Siyasi Engellerin Kaldırılması
2. Toplumsal Barışın İnşası İçin Anayasada Düzenlenen Hak ve Özgürlüklerin Kullanılmasını Engelleyen İdari ve Siyasi Uygulamalara Son Verilmesi
2.1. Terörle Mücadele Kanunu’nda Hukuki Belirlilik İlkesine Dayanılması
2.2. Halkı Kin ve Düşmanlığa Tahrik Suçunun Yeniden Düzenlenmesi
2.3. Otoriter Yönetimlerden İthal Edilen Yasa Tekliflerinin Gündemden Kalıcı Olarak Geri Çekildiğinin Açıklanması
2.4. Halkın Haber Alma Hakkı Önündeki Bir Engel Olarak Erişim Engellemesi Sorunu
2.5. Kamuoyunda Sansür Kanunu Olarak Bilinen 7418 Sayılı Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda
2.6. Basın Özgürlüğü Önündeki Kurumsal ve Yasal Engellerin Kaldırılması
2.7. Örgütlenme Özgürlüğü Önündeki Kanun ve Uygulamadan Kaynaklı Tüm Engellerin Kaldırılması
3. Kürt Sorununun Çözümü İçin Demokratik Siyaset Ortamın Oluşturulması
4. Yerel Yönetimlerde Kayyım Uygulamasına Son Verilmesi
5. Siyasetin Yargı Aracılığıyla Dizayn Edilmesi ve Toplumsal Muhalefetin Sindirilmesi Amacıyla Anayasaya Aykırı Olarak Yapılan Tutuklama ve Davalara Son Verilmesi
5.1. 19 Mart Darbe Girişimi Kapsamında Haksızca Tutuklanmış Olan Tüm Siyasetçi ve Bürokratların Derhal Tahliye Edilmesi
5.2. Gezi Davası Başta Olmak Üzere Toplumsal Muhalefeti Sindirmeye Yönelik Davalar Nedeniyle Cezaevinde Tutulanların Tahliye Edilmesi
5.3. Gizli Tanık Uygulamasıyla Adil Yargılanma Hakkı İhlaline Son Verilmesi
5.4. Etkin Pişmanlık Kurumunun İftiracılığa Dönüşmesine Derhal Son Verilmesi
5.5. Savunma Hakkına Getirilen Sınırlamaların Sonlandırılması
5.6. Cezaevleri İdare ve Gözlem Kurullarının Keyfi Kararlarının Önüne Geçilmesi
5.7. Siyasi Soruşturmalarda Başsavcılıkların Yetki Gaspının Sonlandırılması
5.8. Adil Kararlar İçin Yargı Mensuplarının Sorumluluğu
6. Cumhurbaşkanına ve Kamu Görevlisine Hakaret Suçları Yürürlükten Kaldırılmalı ve Cumhurbaşkanına Suikast ve Fiili Saldırı Suçu Yeniden Düzenlenmeli
7. İnsan Haklarının Geliştirilmesi ve Korunması
7.1. İnsanlığa Karşı Suçlarla ve İşkenceyle Etkin Mücadele Edilmesi
7.2. Nefret Söylemleri ve Nefret Suçlarının Cezalandırılması
7.3. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nun Bağımsız Bir Yapıya Kavuşturulması
8. Kadına ve Çocuklara Karşı Şiddetle Etkin Bir Mücadele
9. Yargı ve İnfaz Sistemindeki Anti Demokratik ve İnsan Haklarına Aykırı Uygulamalara Son Verilmeli
10. Devletin İnançlara Karşı Tarafsız Olduğu Bir Düzenin Hayata Geçirilmesi
10.1. Cemevlerine İbadethane Statüsünün Tanınması
10.2. Alevi – Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığının Kapatılması10.3. Madımak’ın Müze Yapılması
10.4. Başta Kamu Kurumları Olmak Üzere İşe Girişlerde ve Yükselmelerde Yaşanan Ayrımcılığın Önlenmesi
11. Güvenlik Güçlerinin ve Güvenlik Bürokrasisinde Çalışan Sivil Memurların Özlük Haklarının İyileştirilmesi