Çeviri: Dokuz 8 Haber
giltere’de hükümete bağlı bilim kurulu son yıllarda global bir şekilde artan hava kirliliğinin ileri yaşlarda demans hastalığına sebep olabildiğini açıkladı.
Hava Kirliliğine Yol Açan Maddelerin Tıbbi Etkilerini Araştırma Komitesi (COMEAP), kirli havanın bilişsel gerilemeyle bir ilişkisi olduğunu gösteren çalışmalarını artırdı.
New Scientist Live’da yayınlanan raporda, yaklaşık 70 çalışma incelendikten sonra, çalışmadaki kanıtlar artık kirlenmiş bir havaya maruz kalmak ile bilişsel işleyişteki düşüşün hızlanması arasında bir ilişki olduğu kanıtlandı. Bilim insanları raporda, "Hava kirliliğinin büyük ölçüde yalnızca akciğerler, kalp ve diğer organlar üzerindeki fiziksel sağlık etkileriyle sıkı sıkıya bağlantılı olduğunu biliyorduk. Ta ki bugüne kadar" İfadelerini kullandı.
21. YÜZILIN HASTALIĞI: DEMANS
Imperial College London’dan Frank Kelly, 3 yıl önce bu rapor üzerinde çalışmaya başladı. Kelly, kirliliğin zihinsel gerileme ile bağlantısı olduğunu öne süren çalışmaların son yıllarda ‘çığ’ gibi büyüdüğünü söylüyor. Kelly ayrıca demans hastalığının 21. yüzyılda en büyük olmasa da en küresel zorluklardan biri olduğunu söylüyor.
Komite, büyük ölçüde nedensel kanıt sağlayabilecek araştırma çalışmalarının azlığı nedeniyle, kaç yaşlının hava kirliliğine bağlı zihinsel bir düşüş gördüğüne dair bir sayı koyamayacağını söyledi. Bununla birlikte Frank Kelly, 2018’de yaptığı bir çalışmasının, her yıl İngiltere'deki 209 bin 600 yeni demans vakasının kabaca 60 bininin kötü hava kalitesinden kaynaklanabileceğini gösterdiğini söylüyor.
Rapor, hava kirliliğinin zihinsel gerilemeyi nasıl hızlandırabileceğine dair ana mekanizmayı tanımlıyor. Bunlardan en kritiği, beyne giden kan akışını etkileyebilecek küçük partikül maddeler tarafından kan damarlarına verilebilen hasar. Demans, beyin hücrelerine giden kan akışındaki azalmadan kaynaklanıyor olabilir. Kirliliğin kan damarları üzerindeki etkisini gösteren bir dizi insan ve hayvan çalışması bulunuyor.
9 MİLYON İNSANI ÖLDÜRDÜ
Kirlilik sadece 2019’da dünya çapında 9 milyon insanı öldürdü. Raporda yer almayan ancak bu konularda çalışmaları olan Durham Üniversitesi’nden Brian Castellani konuyla ilgili, ‘’Son birkaç yıldaki muazzam miktarda çalışma sayesinde, bu bağlantının var olduğunu güvenle söyleyebiliriz. Erken yaşamda kirli havaya maruz kalmanın beyin sağlığı üzerinde daha sonraki yaşamda önemli etkileri olabileceğini gösteriyor.’’ İfadelerini kullanıyor.
İngiltere Ekoloji ve Hidroloji Merkezi'nden Stefan Reis de konuyla ilgili, ‘’COMEAP'ın bulguları şaşırtıcı değil, ancak hava kirliliğinin sağlık açısından geleneksel olarak bilinen acil etkilerinin ötesinde halk sağlığını çok daha geniş ve muhtemelen daha derinden etkilediği anlayışına daha fazla ağırlık vermemiz gerek.” açıklamasını yaptı.
