Haber: Azime Bali
Van’ın el değmemiş doğasıyla ünlü Bahçesaray (Miks) ilçesi ve Siirt’in Pervari ilçesine bağlı Beğendik Köyü’nde, Müküs Çayı üzerine kurulması planlanan Beşik Regülatörü ve Hidroelektrik Santrali (HES) projesi, bölge halkını alarma geçirdi. Paksu Enerji A.Ş. tarafından hayata geçirilmesi hedeflenen proje, HES’in yanı sıra kırma, eleme, yıkama tesisi ve hazır beton santrali gibi faaliyetleri de kapsıyor. Bu durum, Bahçesaray ve Beğendik’in simgesi Müküs Çayı’nın kurumasına ve çevresindeki eşsiz ekosistemin yok olmasına yol açabilir. Yerel halk, doğalarını koruma kararlılığıyla projeye karşı çıkarken, çevre dostu enerji alternatifleri için çağrıda bulunuyor.
Müküs Çayı’nın Can Damarı Kesiliyor
Müküs Çayı, Bahçesaray ve Beğendik’in hayat kaynağı olup, berrak suları ve bereketli vadileriyle bölgenin kimliğini tanımlıyor. Ancak, HES projesi nedeniyle çayın akışının kesilmesi, Bahçesaray’daki tarımsal faaliyetler ve Beğendik’teki doğal yaşam için ciddi bir tehdit oluşturuyor. Proje kapsamında inşa edilecek tesisler, toz, kimyasal atık ve gürültü kirliliğiyle bölgenin yeşil dokusunu tahrip etme riski taşıyor. Uzmanlar, bu tür projelerin nehir ekosistemlerini çökerttiğini, balık türlerinden bitki örtüsüne kadar binlerce canlıyı yok edebileceğini vurguluyor.
HES’lerin Çevreye Vurduğu Darbe
Hidroelektrik santraller, yenilenebilir enerji olarak görülse de, doğaya verdiği zararlar tartışma konusu. Beşik Regülatörü ve HES projesinin Bahçesaray ve Beğendik’teki olası etkileri şöyle sıralanıyor:
- Ekosistem Yıkımı: Çayın doğal akışının kesilmesi, sucul yaşamı ve endemik türleri tehlikeye atıyor. Müküs Çayı’ndaki biyolojik çeşitlilik geri dönülmez şekilde kaybolabilir.
- Su ve Toprak Kirliliği: Kırma ve beton tesislerinin atıkları, çayın temiz suyunu kirletebilir, Bahçesaray ve Beğendik’teki tarım arazilerini ve içme suyu kaynaklarını riske sokabilir.
- Hava Kirliliği: Tesislerden yayılan toz ve emisyonlar, bölge halkının sağlığını tehdit ederken, doğanın dengesini bozabilir.
- Sosyal ve Ekonomik Kayıplar: Müküs Çayı, Bahçesaray ve Beğendik’in turizm ve tarım potansiyelinin temel taşlarından. Çayın zarar görmesi, her iki bölgenin yerel ekonomisini ve kültürel mirasını zedeleyebilir.
Halk Ayakta: “Doğamızı Talan Ettirmeyeceğiz!”
Bahçesaray ve Beğendik sakinleri, Müküs Çayı’nı sermaye gruplarına teslim etmeye niyetli değil. Projenin ilçenin ve köyün doğal zenginliklerini yok edeceğini savunan halk, “Müküs bizim canımız, talana izin vermeyeceğiz!” diyerek tepkisini ortaya koyuyor. Köy meydanlarında bir araya gelen vatandaşlar, HES’e karşı mücadelede kararlılık mesajı veriyor. Aynı zamanda, enerji üretiminde çevreye zarar vermeyen alternatiflerin yaygınlaştırılmasını talep ediyorlar.
Çevre Dostu Enerji
Uzmanlar ve yerel halk, HES yerine doğayla uyumlu enerji çözümleri öneriyor:
- Güneş Enerjisi: Türkiye’nin yüksek güneşlenme potansiyeli, Bahçesaray ve Beğendik’te çatı tipi güneş panelleriyle enerji üretimini mümkün kılıyor.
- Rüzgâr Enerjisi: Bölgenin rüzgâr potansiyeli, düşük çevresel etkiye sahip türbinlerle değerlendirilebilir.
- Biyokütle ve Biyogaz: Organik atıklardan enerji üretimi, hem çevre kirliliğini azaltır hem de yerel ekonomiye katkı sağlar.
Doğayı Koruyalım!
Bahçesaray ve Beğendik’teki HES projesi, yalnızca bir ilçe ve köyün değil, tüm bölgenin doğal mirasını tehdit ediyor. Çevreciler, projenin Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) sürecinin şeffaf yürütülmesini ve halkın görüşlerinin dikkate alınmasını talep ediyor. Müküs Çayı’nı kurtarmak için havza bazlı planlama ve ekolojik su ihtiyacının korunması şart. Bahçesaray ve Beğendik halkı, doğa katliamına karşı duyarlılık çağrısı yaparak, herkesi bu mücadelede yanlarında olmaya davet ediyor.