ABD'de FED'in Haziran toplantısına gelene kadar uyguladığı sıkılaşma döngüsüne rağmen enflasyon 40 yılın zirve seviyelerinde seyrediyordu. Son verilere göre, mayısta ayında yıllık enflasyon nisandaki yüzde 8,3'ten yüzde 8,6'ya yükseldi.

Enflasyonla birlikte enflasyon beklentileri de rekor seviyelere yükseldi. FED New York Şubesi, ABD'li tüketicilerin kısa vadeli enflasyon beklentisinin yüzde 6,6 ile yeniden zirveye ulaştığını açıkladı.

FAİZ ARTIŞLARI DEVAM EDECEK

Ekonomistler, FED'in 1994'ten beri en yüksek faiz artırımını yapmasını bekliyordu. Daha önceki fiyatlamalar, önümüzdeki üç toplantıda 1,75 puanlık faiz artışına işaret ediyordu. Bu da bir kez 0,75 ve iki kez 0,5 puan artış anlamına geliyor.

ABD Merkez Bankası Başkanı Jerome Powell, faiz kararı sonrasında analistlerin öngörülerine uyarak, "Enflasyon riskleri yukarı yönlü. Faiz artışlarının devam edeceğini düşünüyoruz. Artırım hızı ise verilere bağlı olacak" dedi.

FED Başkanı Powell, bu yıla ilişkin enflasyon tahminlerini yüzde 4,3'ten yüzde 5,2'ye yükselttiklerini de söyledi. FED'in 2023 ve 2024 için enflasyon tahminleri ise sırasıyla yüzde 2,7'den yüzde 2,6'ya ve yüzde 2,3'ten yüzde 2,2'ye çekildi.

28 YILIN EN SERT ARTIRIMI

FED son olarak 1994'te 0,75 puanlık faiz artışı yapmış, merkez bankası para politikasını enflasyonun üstünde sıkılaştırarak ekonomide yumuşak bir iniş gerçekleştirmeyi başarmıştı. Bu artış, dönemin FED Başkanı Alan Greenspan'in ekonominin ısınmasını önlemek için 1994-1995'te 13 aylık süreçte faizlerin yüzde 3'ten 6'ya çıkardığı serinin bir parçasıydı.

1994'te hisseler sadece 1 yıllığına yüzde 1,2 gibi küçük bir düşüş göstermiş ve FED bir resesyon yaşanmasına engel olmayı başarmıştı. 1995'te ise hisseler yüzde 34 artış yaşamıştı.

Uzmanlar, 1994'te FED'in faizi yıllık enflasyon oranından çok daha fazla artırdığını belirterek, "Bu kez ise enflasyon faizlerden çok daha hızlı yükseliyor, mevcut durum FED'in daha agresif davranması gerekiyor" yorumunda bulunmuştu.

NEDEN ÖNEMLİ?

FED'in kararları Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler tarafından yakından izleniyor. Kararlar, ABD varlıklarının getirisinin yükselmesine/düşmesine neden olması ve bunun sonucunda Türkiye gibi piyasalarda yatırımları bulunan yatırımcıların, örneğin bu varlıklarını satıp ABD'de alım yapmaya yönelmesi sonucunu doğuruyor. Türkiye, Brezilya ve Arjantin gibi gelişmekte olan ülkelerdeki döviz kuru artışları da bu kararların sonuçlarından biri.

FED'İN FAİZ SERÜVENİ

ABD Merkez Bankası, 2006 Haziran'dan 9,5 yıl sonra ilk kez 2015 Aralık'ta faiz artırdı. 2016 Aralık'ta da faizleri artıran banka, 2017'yi üç faiz artırımıyla kapattı. 2018'de yapılan dört faiz artırımıyla son 4 yılda faiz artırımı sayısını dokuza çıkardı. Dönemin ABD Başkanı Trump'ın baskılarına dayanamayan FED, 2019 Temmuz, Eylül ve Ekim toplantılarında faiz indirimi yapmıştı.

FED, pandeminin başlangıcı olan 2020 Mart'ta iki kez acil toplandı ve faizi 1,5 puan indirdi. 2021'de yapılan diğer yedi toplantıda ise FED uzmanlarının faiz kararı değişmedi. 2022 Mayıs'ta faiz yüzde 0,75-1 aralığına yükseltildi.