Türkiye Psikiyatri Derneği (TPD) ve Cinsel Eğitim Tedavi ve Araştırma Derneği (CETAD), Sağlık Bakanlığı'nın Merkezi Hekim Randevu Sistemi (MHRS) üzerinden kadın hastalıkları ve doğum poliklinikleri için yaptığı iddia edilen yeni düzenlemeye tepki gösterdi. İki dernekten yapılan ortak basın açıklamasında, "25 yaş altı kadınların sadece evli olmaları halinde jinekolojik muayene olabilecekleri iddiasının" gündeme gelmesi ve sistemde karşılaşılan uyarılar eleştirildi.
"Bilimsel Dayanağı Yok, Ayrımcılığa Yol Açar"
Açıklamada, MHRS üzerinden randevu almaya çalışan kadınların "25 yaş altı evli, 25 yaş üstü tüm kadınlara (gebelik harici) bakılmaktadır" uyarısıyla karşılaştığı belirtildi. Sağlık Bakanlığı'nın konuya ilişkin yaptığı, MHRS'nin ayrım gözetmediği ve kısıtlama olmadığı yönündeki açıklamasına rağmen, TPD ve CETAD, "kişinin medeni durumunun, muayene koşullarında düzenleme yapmak için bir parametre olarak görülmesinin, bilimsel bir dayanağı olmadığı ortadadır" ifadelerine yer verdi.
Dernekler, bu uygulamanın ihtiyacı olan kadınların medeni durumu nedeniyle sağlık hizmeti alamamasına, sağlık hizmeti alan kadınların ise ayrımcılığa maruz kalmasına neden olacağını vurguladı. "Medeni hal sorgulaması ile, hizmeti ihtiyaca göre doğru birime yönlendirme arasında bağ kurmak uygulamada çok ciddi olumsuz sonuçlara yol açabilecektir" denildi.
"Kadın Bedeni Üzerine Yeni Bir Müdahale Çabası İzlenimi"
Ortak açıklamada, Türkiye'de üreme sağlığı hizmetlerine erişimin her geçen gün zorlaştığı, kürtajın fiilen yasak hale geldiği, doğum eylemindeki dayatmaların arttığı ve HPV aşısının halen ücretli uygulandığı bir ortamda, "kadın bedeni üzerine her gün yeni bir söylem, yeni bir müdahale çabası olduğu" izlenimi doğduğu belirtildi.
Kadın hastalıkları ve doğum polikliniklerinde gebelik, menopoz, infertilite, adölesan gibi alt birimlerin bulunmasının hizmeti kolaylaştırdığı kabul edilirken, medeni hal sorgulamasının "kadınları sağlıksız, edilgen, ekonomik olarak bağımlı, şiddet ile baş başa bırakan, aileye hapseden zihniyetin yeni bir pratiği" olduğu ve kadınların mevcut sorunlardan daha da olumsuz etkilenmesine yol açacağı ifade edildi.
"Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Aykırı, Tıp Etiği ile Uyuşmaz"
TPD ve CETAD, sağlık hizmeti verirken kadınların medeni halini bir veri olarak dikkate almanın toplumsal cinsiyet eşitliğine aykırı olduğunu, tıp etiğiyle uyuşmadığını, damgalanma ve fişlenme ihtimali içerdiğini, mahremiyet ihlali olduğunu ve özellikle bekar ve cinsel aktif kadınların ayrımcılığa maruz kalmasına neden olduğunu dile getirdi.
Açıklama, sağlık hakkı ihlaline neden olacağı belirtilen bu uygulamanın derhal sonlandırılması talebiyle son buldu.
