Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat büyük depreminde 10 ilde yaşanan ağır yıkım nedeniyle; Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerini kapsayacak şekilde 3 aylığına OHAL ilan edilmesi kararı aldı.

TBMM Başkanlığı’na sunulan OHAL kararının bugün TBMM Genel Kurulu’nda görüşülmesi bekleniyordu ancak TBMM Başkanvekili Haydar Akar birleşimi yarın 14.00’da açılmak üzere kapattı. TBMM Başkanlık Divanı toplanamadığı için Genel Kurul açılamadı. CHP Grup Başkanvekili Engin Özkoç OHAL’le ilgili Cumhurbaşkanlığı kararının yarın görüşüleceğini söyledi. Her partiden çok sayıda milletvekili halen deprem bölgesinde çalışma yaptığı için Ankara dışında bulunuyor.  

Gece saatlerinde Resmi Gazete’de yayınlanan, bugün TBMM Başkanlığına sunulan OHAL’e ilişkin 6785 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı şöyle:

“Anayasa’nın 119’uncu maddesi ile 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanunu’nun 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde 8 Şubat 2023 Çarşamba günü saat 01.00’dan itibaren 3 ay süreyle OHAL ilan edilmesine karar verilmiştir.”

OHAL’İ DÜZENLEYEN 119’NCU MADDE ÇOK ÖNEMLİ YETKİLER İÇERİYOR

Anayasa’nın “Olağanüstü hal yönetimi” başlıklı 119’ncu maddesinde 2017’de değişiklik yapılmıştı. Bu maddeye göre; Meclis gerekli gördüğü takdirde OHAL süresini kısaltma, uzatma veya bu kararı kaldırma yetkisine sahip. Cumhurbaşkanı’nın talebiyle TBMM her defasında bu süreyi 4 ayı geçmemek üzere uzatabilir. Maddede ayrıca para, mal ve çalışma yükümlülükleri ile temel hak ve hürriyetlerin nasıl sınırlandırılabileceğine ilişkin de düzenlemeler bulunuyor. Ayrıca cumhurbaşkanının, olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda bazı sınırlamalara tabi olmaksızın kararname çıkarma yetkisi de bulunuyor. Anayasa’nın 119’ncu maddesi şöyle:

“Madde 119: Cumhurbaşkanı; savaş, savaşı gerektirecek bir durumun başgöstermesi, seferberlik, ayaklanma, vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışma, ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması, anayasal düzeni veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerinin ortaya çıkması, şiddet olayları nedeniyle kamu düzeninin ciddî şekilde bozulması, tabiî afet veya tehlikeli salgın hastalık ya da ağır ekonomik bunalımın ortaya çıkması hallerinde yurdun tamamında veya bir bölgesinde, süresi altı ayı geçmemek üzere olağanüstü hal ilan edebilir.

Olağanüstü hal ilanı kararı, verildiği gün Resmî Gazetede yayımlanır ve aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur.

Türkiye Büyük Millet Meclisi tatilde ise derhal toplantıya çağırılır; Meclis gerekli gördüğü takdirde olağanüstü halin süresini kısaltabilir, uzatabilir veya olağanüstü hali kaldırabilir.

Cumhurbaşkanının talebiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi her defasında dört ayı geçmemek üzere süreyi uzatabilir. Savaş hallerinde bu dört aylık süre aranmaz.

Olağanüstü hallerde vatandaşlar için getirilecek para, mal ve çalışma yükümlülükleri ile 15 inci maddedeki ilkeler doğrultusunda temel hak ve hürriyetlerin nasıl sınırlanacağı veya geçici olarak durdurulacağı, hangi hükümlerin uygulanacağı ve işlemlerin nasıl yürütüleceği kanunla düzenlenir.

Olağanüstü hallerde Cumhurbaşkanı, olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda, 104 üncü maddenin onyedinci fıkrasının ikinci cümlesinde belirtilen sınırlamalara tabi olmaksızın Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. Kanun hükmündeki bu kararnameler Resmî Gazetede yayımlanır, aynı gün Meclis onayına sunulur.

Savaş ve mücbir sebeplerle Türkiye Büyük Millet Meclisinin toplanamaması hâli hariç olmak üzere; olağanüstü hal sırasında çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri üç ay içinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülür ve karara bağlanır. Aksi halde olağanüstü hallerde çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnamesi kendiliğinden yürürlükten kalkar.”