Halkların Demokratik Partisi (HDP) eski İstanbul Milletvekili Sırrı Süreyya Önder, 4 Kasım 2016’da gözaltı sürecinde savcılığa verdiği ifadesinde “Erdoğan’ın geçmişi şaibelerle dolu” sözü nedeniyle 21 Haziran'da "Cumhurbaşkanına hakaret" iddiasıyla 10 ay hapis cezasına çarptırıldı. Diyarbakır 12'nci Asliye Ceza Mahkemesi'nin verdiği karara karşı Diyarbakır 7'nci Ağır Ceza Mahkemesi'ne yapılan itiraz reddedildi. Önder'in avukatı Serdar Çelebi, kararı Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) taşıdı.
“AİHM KARARINA ATIF”
Başvuruda, AYM ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde (AİHS) yer alan düşünce ve ifade özgürlüğüne dair maddeler ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) bu yönde verdiği ihlal kararlara atıfta bulunuldu. Başvuruda, Önder’in konuşmasının hakaret içermediği, düşünce ve ifade özgürlüğü kapsamında kaldığı vurgulandı. “Cumhurbaşkanına hakaret” suçunu düzenleyen Türk Ceza Kanunun (TCK) 299'uncu maddesinin AİHM'in verdiği kararlar üzerine bir hükmünün kalmadığına dikkat çekilen başvuruda, AİHM’in söz konusu maddenin değiştirilmesi talebi anımsatıldı.
Son 6 ayda 160 bin kişi hakkında “Cumhurbaşkanına hakaret” soruşturması yürütüldüğü ve bunlardan 35 bin kişiye dava açıldığı bilgisinin paylaşıldığı başvuruda, "Belirtmek gerekir ki başvurusu konu olayda ve genelde Türkiye’de 299’uncu madde AİHM içtihadıyla oluşmuş yasağa taban tabana zıt bir şekilde uygulanmaktadır. Bir kere, Türkiye’de TCK 299 uygulaması cumhurbaşkanı ile diğer kişiler arasında eşitliğe saygı göstermek bir yana muhalif ve her türlü görüşü susturmanın hata terörize etmenin aracı haline gelmiştir” ifadelerine yer verildi.
“HÜKÜM KÖTÜYE KULLANILIYOR”
Başvuruda, 2010 yılı ile Erdoğan’ın görevi devraldığı 2014 yılının Ağustos ayına kadar “Cumhurbaşkanına hakaret” suçundan 2 bin 136 kişiye soruşturma açıldığı; Erdoğan’ın görevi devraldığı 2014 yılının Ağustos ayı içinde sadece 682 kişi hakkında ceza soruşturması açıldığı; 2015 yılında bu sayının 7 bin 216’ya; 2016’da ise 38 bin 254 kişiye ulaştığı kaydedildi. Başvuruda, soruşturma sayısının her geçen yıl artarak devam ettiğine işaret edilerek, Adalet Bakanlığı'nın verilerine göre 2014-2020 yılları arasında açılan 35 bin 507 davadan 5 bin 660’nın beraatla sonuçlandığı belirtildi.
Başvuruda, “Bir suçun 15 yıl içinde bin kat daha fazla işlenmesinin, bu hükmün kötüye kullanılması dışında makul bir açıklaması yoktur. Bir kişinin bu şekilde hem siyasetin en merkezinde yer alıp hem de her türlü eleştiriden muaf olacak şekilde insanları ağır hapis cezasıyla tehdidi altında tutması AİHM tarafından belirtilen Sözleşmenin ruhuna aykırı olama durumu ağırlaştırmaktadır” diye kaydedildi.
“AYNI İFADELERE BERAAT”
Başvuruda, Önder’le aynı ifadeleri kullanan HDP eski Eş Genel Başkanı Figen Yüksekdağ hakkında yerel mahkemenin verdiği hapis cezası kararının Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi tarafından “ağır eleştiri” olarak değerlendirilerek beraatle verildiği anımsatıldı. Başvuruda, bu kararı itiraz için Diyarbakır 7’nci Ağır Ceza Mahkemesi’ne sunduklaırnı ancak dikkate alınmadığı aktarıldı.
Başvuruda, Önder’in milletvekili olduğu dönemde bu konuşmayı yaptığı ve konuşmasının “yasa dokunulmazlığı” kapsamında kaldığı belirtildi. AİHM’in HDP milletvekillerinin dokunulmazlığının kaldırılarak yargılanmasında verdiği ihlal kararı hatırlatılan başvuruda, verilen kararın ihlalin devamı niteliğinde olduğu vurgulandı.
“TAZMİNAT TALEBİ”
Başvuruda, “düşünce ve ifade özgürlüğüne”, “yasallık ilkesine”, “adil yargılanmaya” ve “siyasi faaliyet hakkı”na aykırılık teşkil ettiği ifade edildi. Başvuruda, yaşanan hak ihlallerinden dolayı 50 bin TL maddi, 500 bin TL manevi tazminat talep edildi.
