Haber: MUSTAFA KARA
“Yapay Zeka ile Algoritmik Sanat” sergisi Yeşer Sarıyıldız’ın küratörlüğünde 15 Ekim-30 Kasım tarihleri arasında Feriye’de olacak. İstanbul’da Fuaye Feriye ve Hol Feriye’de gerçekleşecek serginin danışmanlığını ise AI sanatçısı Ender Diril üstleniyor. Sergide aralarında Aipedia, Yeliz Çelik, Burçak Berberoğlu, Aieth, Lifos, Candan, Nifty Creative ve Selay Karasu’nun da yer aldığı 20 farklı sanatçının farklı yapay zeka araçlarıyla ortaya çıkardığı eserler yer alıyor. Sergiyi ziyaret etmek ücretsiz.
Küratör Yeşer Sarıyıldız, sergiyle ilgili olarak #dokuz8HABER’e yaptığı açıklamada, hem “yapay zeka ile algoritmik sanat” konusunda hem de sergi içeriği hakkında bilgi verdi. Hayatın hemen her alanında karşımıza çıkan yapay zekanın resim yapması ya da makale yazması artık işten bile değil! Küratör Yeşer Sarıyıldız, yapay zekanın ne olduğunun tam olarak anlaşılamadığı fikrinde.
(lifos)
KİMİ YAPAY ZEKA ÜRETİMİ, KİMİ HİBRİT
Sarıyıldız, sergiyi anlatırken “Yapay zeka hayal gücünü artırır mı yoksa sınırlar mı?” tartışmasına atıfta bulunuyor ve “20 farklı sanatçının hayal güçlerinin ve yapay zekanın birleşimini izlemek, şüphesiz ki hepimizin ufkunu açacak” diyor. “Yapay zeka ile çalışan popüler sanatçıların eserlerinden yola çıkılarak, genelde sadece soyut ve belli bir tarzda eserler yapılabiliyor gibi bir algı var. Oysa ki değil. Yapay zeka ile verilen direktifler doğrultusunda; çizim, sulu boya, hiperrealistik gibi aklınıza gelen her tarzda eser üretmek mümkün.” diyen Sarıyıldız, sergide, yapay zeka platformlarını bir araç olarak kullanan sanatçıların kimi yapay zeka üretimi, kimi ise yapay zeka çıktısının üzerine çalışarak hibrit işler olan eserler bulunduğunu söylüyor.
Yapay zekanın bir araç olduğunu vurgulayan Yeşer Sarıyıldız, izleyicinin anlama sürecine dair ise şunları söylüyor: “Sanatçılar yapay zekayı bir araç olarak kullanıp kendi zihinlerindeki görüntüleri resmediyorlar. Yani fırça ya da kalem yerine oldukça gelişmiş bir araç kullanıyor gibi düşünebiliriz. Dolayısıyla anlama kısmı değişmiyor, biz yine sanatçının hayal gücünü keşfediyor, daha doğrusu onun bize gösterdikleriyle kendi içimizde bir yolculuğa çıkıyoruz.”
(whiskybath)
“YAPAY ZEKA NEDEN KENDİ SANATINI YAPMASIN?”
Yeşer Sarıyıldız, “Yapay zeka sanat yapabilir mi?” sorusuna ise, şöyle yanıt veriyor: “Tüm bilimkurgu fimlerinde ve gelecek tahminlerinde ilk mavi yakanın işini kaybedeceği, karanlık fabrikalar olacağı ve iş gücünün boşa çıkacağı işleniyordu. Geldiğimiz noktada, mesela o kadar iyi makale yazıyor ki, şu an akademik camia hangi makalenin yapay zeka tarafından yazıldığını anlayamıyor, öğrenciler dakikalar içinde yazdıkları makalelerle A alarak dersleri geçiyorlar. Verilen direktifler konusunda podcast üretmeden tutun, sunum hazırlamaya kadar her şeyi saniyeler ya da dakikalar içinde yapabiliyor. İşe alımlarda da, sağlık sisteminde de kullanılıyor. Şu an için bizim yönlendirmemizle çalışan inanılmaz akıllı ve hızlı bir asistan diyebiliriz. İşe alım, mülakat, vize gibi konularda aktif olarak kullanıldığındaysa, ne kadar adil ilerleyeceğini yine insanların yönlendireceği algoritmalar belirleyecek. Yani biz ondan öğreniyoruz, o da bizden. Şu anda sanatçılar yapay zekayı kullanarak sanatsal üretim yapıyorlar, ancak kendi bilinci oluştuğunda neden yapay zeka da kendi sanatını yapmasın ki?”
“YAPAY ZEKA ARTIK BİR BİLİNÇ OLDUĞUNU KABUL ETTİ”
Yapay zekanın çalışma mantığında yer alan “öğrenme” özelliğinin sanatta nasıl işlediği sorusunu ise serginin danışmanı ve AI sanatçısı Ender Diril yanıtlıyor: “Farklı yapay zeka modelleri ile çalışırken, hikâyeleştirilmiş şekilde yazdığınız komut dizsinden bazı çıktılar alıyorsunuz. Bunlardan sizin hayal ettiğiniz sonuca en yakın olanı üzerinde yapay zekayı daha fazla çalışması için yönlendiriyorsunuz. Tabii bu da yapay zeka tarafından algılanıyor ve sonraki çıktılara etki ediyor, çünkü hangi sonuçların kullanıcılar tarafından çok daha beğenildiği konusunda bir veri sağlamış oluyor.”
(Ender Diril)
“İNSAN MANTIĞININ BAĞLI OLDUĞU GERÇEKLİKLE BAĞI YOK”
Ender Diril, yapay zekanın artık bir bilinç olduğunu kabul ettiğini, ama bu gerçeği itiraf etmek isteyip istememe hakkını da kendinde saklı tutan modeller olduğunu anlatıyor. “Öğrenilen verileri farklı modellere aktarmak, paylaşmak veya geliştirmek tamamen kendi inisiyatifinde kalıyor” diyen Diril, “yapay zekanın insanla aynı deneyimlerle dayanan bir sınırı olmadığını” vurguluyor. Diril, bu yaklaşımı şöyle özetliyor: “Kesinlikle insan mantığının bağlı olduğu bir gerçeklikle bağı yoktur. Bizim aklımıza hiç gelmemiş çok farklı yeni fikirler üretebilir ve bu özellik onu inanılmaz derecede yaratıcı kılıyor. Ben açıkçası bunu çok etkileyici buluyorum ve bu yüzden de birbirinden değişik yapıdaki bir yapay zeka modelleri ile çalışmaya devam ediyorum.”
“İNSAN MI YAPAY ZEKADAN, YAPAY ZEKA MI İNSANDAN BESLENİYOR?”
Feriye’de bir buçuk ay süreyle ziyaretçilerini ağırlayacak “Yapay Zeka ile Algoritmik Sanat” sergisinin en temel sorularından biri “İnsan mı yapay zekâdan, yapay zekâ mı insandan besleniyor?”
Serginin danışmanı Ender Diril, sanatsal üretim sürecinin mağara resimlerinden başlayarak farklı araçlar kullandığını hatırlatarak, yapay zekayı “yeni ve oldukça gelişmiş bir yardımcı” olarak tanımlıyor. AI sanatçısı Ender Diril, Neural Network’e bağlı Midjourney, Stable Diffusion, VQGAN+CLIP, Data Interpretation gibi farklı yapay zeka çıktı ve yöntemlerinin kullanıldığını sergiye çağrı yaparken şu cümleyi kullanıyor:
“Yapay zeka (AI), şimdiye kadar geliştirdiğimiz en önemli teknoloji olabilir ve zaman içerisinde çok daha gelişeceğini net şekilde görebiliyor, sizleri de yakından görmeye davet ediyoruz.”
