İran Seçim Komisyonu, dün yaptığı açıklamada, anayasanın başkanlık koltuğunun boşalmasından sonraki 50 gün içinde seçimlerin yapılmasını öngörmesi nedeniyle 28 Haziran'ın cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapılması için geçici tarih olarak belirlendiğini duyurdu.
Ülkenin kuzeybatısında meydana gelen helikopter kazasında Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve diğer yetkililerin hayatını kaybettiği açıklandı. Birinci yardımcısı Muhammed Muhbir ise geçici olarak başkanlığı devraldı.
Cumhurbaşkanlığı seçimlerine aday olması muhtemel pek çok isim var ve İran medyasına göre bunların hepsi İran sokaklarının tanıdık isimleri. Gelin bu isimlere yakından bakalım…
1-Muhammed Muhbir
2021'den bu yana Reisi'nin Cumhurbaşkanlığında birinci yardımcısı olarak görev yapan Muhbir, devletle ilgili tüm konularda son söz sahibi olan Hamaney'e yakın görülüyor.
Reisi'nin ölümü pazartesi günü açıklandığında, Muhbir İran anayasasına uygun olarak cumhurbaşkanı vekili görevini devraldı.
Reuters'in o dönemde bildirdiğine göre kendisi, Ekim ayında Moskova'yı ziyaret eden ve Rusya ordusuna karadan karaya füzeler ve daha fazla insansız hava aracı sağlamayı kabul eden İranlı yetkililerden oluşan bir ekibin parçasıydı.
Ekipte ayrıca İran Devrim Muhafızları'ndan iki üst düzey yetkili ve Yüksek Milli Güvenlik Konseyi'nden bir yetkili de yer aldı.
2- Hasan Ruhani
Eski Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin adı, yaklaşan cumhurbaşkanlığı seçimleri için potansiyel adaylardan biri olarak ön plana çıktı. İbrahim Reisi, yapılan son seçimlerde Ruhani'nin yerini aldı.
Usta siyasetçi Ruhani, 3 Ağustos 2013 - 3 Ağustos 2021 tarihleri arasında İran'ın yedinci cumhurbaşkanı olarak ülke işlerinin idaresini devraldı. İki dönem başkanlık yaptı ve "reformist hareket" olarak bilinen hareketle bağlantısı var.
3- Mahmud Ahmedinejad
Yaklaşan seçimler için Ruhani'nin ardından gelen ikinci isim, İran Cumhuriyeti'nin altıncı cumhurbaşkanı, eski üniversite profesörü ve başkent Tahran'ın eski belediye başkanı Mahmud Ahmedinejad olarak öne çıkıyor.
Ahmedinejad, cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda dönemin güçlü rakibi Ekber Haşimi Rafsancani'yi mağlup ederek 3 Ağustos 2005'te cumhurbaşkanı oldu.
12 Haziran 2009'da Ahmedinejad, rakibi Mir Hüseyin Musavi'yi geride bırakarak ikinci kez cumhurbaşkanı seçildi. Bu zafer, geniş çaplı protestolara yol açtı ve ikinci başkanlık dönemi 15 Haziran 2013'te sona erdi.
4 -Ali Laricani
Ilımlı Muhafazakar hareketin önde gelen İranlı siyasetçilerinden biri olan Laricani, uzun süre İran Parlamentosu Sözcüsü olarak görev yaptı.
2021 seçimlerinde İbrahim Reisi ile rekabet etmek üzere aday gösterilen en öne çıkan isimlerden biriydi, ancak adaylığı kabul edilmedi.
Laricani, nükleer program gibi ulusal güvenlikle ilgili hassas konularda İran'ın baş müzakerecisi olarak büyük bir diplomatik deneyime sahip.
5- Muhammed Bakır Kalibaf
Muhammed Bakır Kalibaf, İran Parlamentosu'nun şu anki Başkanı olarak biliniyor. Birkaç kez cumhurbaşkanlığına aday oldu ancak başarılı olamadı. 2013 seçimlerinde girdiği adaylık yarışını Hasan Ruhani kazandı.
Muhammed Bakır Kalibaf, 2005 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Mahmud Ahmedinejad'a karşı yarıştı ve kaybetti. 2017 seçimlerinde de aday oldu, ancak Hasan Ruhani yeniden seçildi.
Kalibaf'ın, 1997-2000 yılları arasında Devrim Muhafızları Hava Kuvvetleri Komutanı olarak görev yapması ve daha önce Tahran Belediye Başkanı olması nedeniyle önemli bir siyasi ve askeri geçmişi bulunuyor.
6-Muhammed Cevad Zarif
64 yaşındaki Zarif, 2013'ten 2021'e kadar İran dışişleri bakanı olarak görev yaptı. ABD'de eğitim gördü ve iyi derecede İngilizce biliyor.
Görev süresi Batı ile önemli bir etkileşim dönemine işaret ediyordu.
Yaptırımların hafifletilmesi karşılığında Tahran'ın nükleer programını durdurmayı amaçlayan 2015 yılında küresel güçlerle yapılan nükleer anlaşmada İran'ın müzakere ekibine liderlik etmişti.
Geçtiğimiz haftalarda son kitabı Sabrın Derinliği'ni tanıtmak için her yıl düzenlenen Tahran Uluslararası Kitap Fuarı'na katılarak büyük kalabalıkların ilgisini çekmesiyle adından söz ettirdi .
Zarif , Reisi'yi öldüren helikopterin düşmesinden Amerikan yaptırımlarını havacılık parçalarına sorumlu tuttu .
Zarif, "Dün yaşanan trajedinin suçlularından biri, İran'ın temel havacılık parçalarını tedarik etmesini engelleyen yaptırımları nedeniyle ABD'dir" dedi.
7-Said Celili
58 yaşındaki Celili kariyerini çeşitli rollerde ülkesine hizmet etmeye adadı. Siyaset bilimi konusunda doktora yapıyor ve İran'ın dış politikasını onlarca yıldır şekillendirmede kilit bir oyuncu.
Celili, 2007'den 2013'e kadar İran'ın baş nükleer müzakerecisi olarak görev yaptı ve Tahran heyetine nükleer görüşmelerde liderlik ederek ulusal çıkarları savunmasıyla itibar kazandı.
2021 başkanlık seçimlerinde, seçim gününden yalnızca birkaç gün önce çekildikten sonra, Reisi'yi destekledi .
Şu anda, başlangıçta parlamento ile Koruyucular Konseyi arasındaki farklılıkları veya çatışmaları çözmek için kurulmuş bir idari danışma organı olan Uygunluk Ayırt Etme Konseyi'nin bir üyesidir.
Ayrıca İran-Irak Savaşı'nda Basic gönüllülerinin bir üyesi olarak görev yapmıştı.
