Bir grup akademisyen, araştırmacı ve sendika uzmanı tarafından kurulan mek Çalışmaları Topluluğu (EÇT), beş yıldır düzenli olarak İşçi Sınıfı Eylemleri Raporları yayımlıyor. EÇT'nin 2020 yılı raporu Alpkan Birelma, Ebru Işıklı, Deniz Sert ve Betül Kocaaslan tarafından hazırlandı. Bu rapora göre, 2020 yılında basına yansıyan 1596 tekil işçi ve memur eylemi tespit edildi. Birgün'ün haberine göre, EÇT'nin raporu eylemlerin yıllara göre değişimini de ortaya koydu.
MADEN VE METAL İŞÇİLERİNİN EYLEMLERİ
Türkiye işçi sınıfının, 2020’de her gün ortalama 4 eylem yaptığını ortaya koyan raporda, 2020’nin en dikkat çekici ve umut verici eylemlerinden biri Uyar Madencilik işçilerinin Bağımsız Maden-İş’in öncülüğünde gasp edilen tazminatları için gerçekleştirdiği eylem hatırlatıldı. Madencilerin eylemleri sayesinde bine yakın madenci tazminatını almayı başardığı kaydedilen raporda, madencilerin yürüyüş, basın açıklamaları, oturma eylemi ve Ankara yürüyüşü gerçekleştirdiği kaydedildi. Rapora göre, 2020 yılının Ocak ayına metal işçilerinin eylemleri damga vurdu. Birleşik Metal-İş, Türk Metal ve Özçelik-İş sendikaları ile MESS arasındaki toplu iş sözleşmesi görüşmeleri döneminde yapılan eylemlerin ardından 29 Ocak’ta anlaşma sağlandı.
YILLARA GÖRE EYLEM SAYILARI
2020’de toplam 706 eylem gözlemlenirken, 2015’te kaydedilen en yüksek sayıda (754) olan eylem sayısı, 2016-2019 yıllarında düşerek yatay (607-642) seyretti. Dört yılda işyeri temelli eylem sayısı ise 420-430 bandında seyrederken, 2015 yılında 628 olan iş yeri temelli eylem vakası sayısı, 2020’de pandemi yasakları nedeniyle 389’a düştü.
EN FAZLA DİSK ÜYELERİ EYLEM YAPIYOR
Genel işçi eylemlerinin yüzde 86’sında örgütleyiciler içinde bir veya birden fazla sendika yer alıyor. Genel eylemlerde DİSK’in eylem örgütleme konusundaki yoğunluğu dikkat çekiyor. Birleşik Metal-İş, KESK ve Genel-İş en sık eylem örgütleyen sendikalar olarak öne çıkıyor. Sendikaların örgütlediği genel eylemlerin yüzde 63’ü DİSK’e bağlı sendikalar, yüzde 27’si KESK’e bağlı sendikalar, yüzde 23’ü ise TÜRK-İŞ’e bağlı sendikalar olduğu görülüyor. En çok eylem örgütleyen sendikalara bakıldığında birinci sırada 82 ile KESK’e bağlı Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES), ikinci sırada 45 ile Birleşik Metal-İş, üçüncü sırada ise 22 ile Genel-İş geliyor.
EYLEM NEDENLERİ
2017’den beri iş yeri temelli eylem nedenlerinin ilk üç sırasında, sıraları değişmekle beraber, toplu iş sözleşmesi görüşmeleri, işteyken ücret gaspı ve işten atma geliyor. 2020’de ise koronavirüs pandemisi ile ilgili eylemlerin toplam oranı yüzde 22'yi buluyor.
