TAMER ARDA ERŞİN

Elazığ Ticaret ve Sanayi Odası’nın ekonominin durumuyla ilgili 559 üyesinin katılımıyla yaptığı ankete göre; firmaların yüzde 51,2’si işçi çıkardı, yüzde 79,79’unun gelirleri azaldı, yüzde 68,7’sinin iç piyasadan gelen siparişleri azaldı. Ankete katılan bir firma yetkilisi, “Maliyet yüksek, alım gücümüz azaldı. Araçlarımıza yakıt alımı yapamıyoruz. Servis zamanında veremiyoruz. 3 veya 4 araçken şimdi tek araçla servisle yetersiz kalıyoruz. SGK primlerini, eleman ücretlerini ödeyecek durumumuz kalmadı artık” dedi.

Elazığ Ticaret ve Sanayi Odası, ekonominin durumuyla ilgili 559 üyesinin katılımıyla anket çalışması yaptı. Ekonomi Durum Tespit Anketi'ne göre; ankete katılan firmaların yüzde 51,2’si bu yıl işçi çıkardığını bildirirken, yüzde 34,2’si işçi sayısının değişmediğini belirtti. Firmaların yüzde 59’u işletmesinin kapasite kullanım oranının düştüğünü, yüzde 68,7'si iç piyasadan ve yüzde 49,49’u da dış piyasadan gelen siparişlerin azaldığını kaydetti.

Ankete katılan firmalar, üretimi ve ticareti kısıtlayan başlıca nedenlerin başında talep yetersizliği olduğunu belirtirken; talep yetersizliğini sırasıyla faiz- kur seviyeleri, finansmana ulaşma, girdi maliyetlerindeki artış, mali imkansızlıklar izledi.

Ankete göre firmaların yüzde 59, 57’sinin krediye ve dış fona olan ihtiyacı arttı. Yüzde 79,79’unun gelirleri azaldı; yüzde 94,10’unun giderleri arttı. Yüzde 61,54’ünün üretimi ve sunduğu hizmet azaldı. Yüzde 67,80’inin yatırımları azaldı.

Ankete katılan firma temsilcilerinin ekonomiye ilişkin değerlendirmeleri de çalışmada yer aldı. Bir firma temsilcisi iş yapamadıklarını “Para kazanamıyoruz, kazanmayı geçtik daha masrafları ödeyemiyoruz, beklentilerimize hala bir çözüm üretilmiş değil” diye açıklarken; başka bir temsilci “Kısacası batağa gittik” dedi.

“TÜKENDİK”

Bir firma temsilcisi ise piyasada istikrarla ilgili şunları kaydetti:

“Piyasa istikrarı olmadığı için ne alabiliyoruz ne de satabiliyoruz. Kasımda 8,30 olan mazot 30’a yükseldi yani 3,5 kat arttı, götürü hafriyat işi almıştık bizi götürdü. Demir iki yukarı bir aşağı hiçbir esnaf 15 günlük fiyat veremiyor. Tükendik. Bankalar krediyi boş verin teminat mektubu dahi vermiyor. İhalelere giremiyoruz, girsek dahi işin sonucu açıklanana kadar kâr zarara dönüyor. Tükendik.”

Başka bir firma temsilcisi de kaderleri ile baş başa bırakıldıklarını kaydederek, şunları belirtti:

“Velhasıl hayat karamsar bir yola girdi. Ticaret zorlaştı. Her geçen gün zorlaşıyor gidişata dur diyen yok. Ne finansal destek sağlayan devlet var, ne de bu konuda destek olabilecek hiçbir dernek ve kurum yok. Kaderimizle baş başayız.”

Girdi maliyetleri nedeniyle işletmelerinin zarar ettiğini bildiren firma temsilcisi ise “Akaryakıt sektörü fiyatlarının aşırı yükselmesinden dolayı sabit kâr marjı ile çalışan bizim sektörü olumsuz etkiledi. Ürün fiyatı yüksek olması nedeniyle sermeye yetersiz kalıyor. Girdi maliyetlerimiz çok artığı için işletmemiz zarar ediyor” dedi.

“TEMEL ATAMAZ DURUMA GELDİK”

Ankete katılan firma temsilcilerinin şikayetleri şöyle:

“İnşaat sektöründe başta demir, beton, seramik vs. ürünlerinde yüzde 300 ile yüzde 400 oranında artış meydana geldi. Bu sebeple artan maliyetlerden dolayı satışlarımız durdu. Yeni temel atamaz hale geldik. Yap sat durma noktasında. Yurt dışına ihraç edilen inşaat sektörü ürünlerinin azaltılması veya durdurulması iç piyasa için olumlu olacaktır. Kurun sabit olmamasından dolayı, her gün fiyat artışlarının olmasından dolayı piyasada güvensizlik ve tedirginlik meydana getirmekte. Mazotun haftalık seyreden yükselişinden dolayı piyasada satılan her türlü ürünün haftalık zam alması ve bu yüzden yeni bir proje planlanırken hesap yapamamak fiyat verememek sorunu gün be gün artıyor. Maliyetler yüksek satışlar durdu. Bu durumun devamı halinde yap sat sektöründe iş yapan bir şirket olarak bu sektörde pasife geçip iş yapmama düşüncesindeyiz.

Bir malın yurtdışında ihracatı için çok uğraşıyoruz. Biraz daha kolaylık sağlarsınız küçük tüccar, küçük şahıs firmaları ve büyük firmalar daha kolay yerli üretimi yurt dışına satabilir. Bu ülkenin ekonomisinin canlanması ve düzeltilmesi için çaba gösteriyoruz ama önümüzde çok engel var. Ben bir yabancı olduğum için hiçbir yer hiçbir devletin dairesine hak, yardım ve destek göremedim. Özel bankalarda ben yabancı olduğum için hesap açmadım ve hesap açmadılar. Bunun için yatırımcılar ve ihracatçılara yardımcı olursanız seviniriz.

“VARSIN HESABI YETKİLİLER YAPSIN”

Çıkan krediler kara listeleri kapsamadıkça durumu orta şekerli ya da iyi olan esnaflar faydalanabiliyor. 6 milyon gayrimenkulle 300 binlik borcumuzu ödeyemiyoruz. Kredi çekemiyoruz kara listede olduğumuz için. Varsın hesabını yetkililer yapsın nasıl bir noktadayız.

Artan hammadde girdileri ve dövize endeksli ürünlerimiz ticareti durma noktasına getirdi. Yüzde 150- yüzde 300 oranında ürünlerimizde artış olduğu halde önceki yılın satış ve tahsilâtının altında kaldık. Çaresiz bir haldeyiz.

İş hacmimiz arttı fakat malzeme girdilerinde yaşanan zamlardan dolayı geçen yıl ticaretimizden para kazanırken şimdi zararına çalışarak öz sermayemizi bitirdik.

“ELEMAN ÜCRETLERİNİ ÖDEYECEK DURUMUMUZ KALMADI”

Maliyet yüksek, alım gücümüz azaldı. Araçlarımıza yakıt alımı yapamıyoruz. Servis zamanında veremiyoruz. 3 veya 4 araçken şimdi tek araçla servisle yetersiz kalıyoruz. SGK primlerini, eleman ücretlerini ödeyecek durumumuz kalmadı artık.

“SERMAYEMİZ YÜZDE 50 ERİDİ”

Girdi maliyetleri sürekli artış sağladı. Giderler sürekli artı. Özellikle doğalgaz, elektrik, mazot, SGK gibi bunun yanında hammadde de sürekli ve çok artış oldu. Haliyle işlerimiz düştü bu yüzden kapanma noktasına geldik. Gelen aşırı zamlar yüzünden kârıyla sattığımız ürünler ile yeni aldığımız aynı ürün maliyeti birbirini karşılamıyor. İşyerimizin sermayesi ilk altı ayda yüzde 50 eridi.”