DİSK Basın-İş Sendikası Genel Başkanı Turgut Dedeoğlu, freelance çalışanlara yönelik yasal düzenleme talebiyle yaptığı açıklamada, bu konuyla ilgili "Freelance Emek Çalıştayı" düzenleyeceklerini duyurdu.
Dedeoğlu, Türkiye'de serbest çalışanlar konusunda net bir yasal düzenleme olmadığını belirterek "Zaman zaman belki hepimizin kısa süreli olarak çalıştığımız freelance, serbest çalıştığımız pek çok iş yeri oldu. Burada dikkat ettiyseniz freelance çalıştığınız için sigortanızın olmaması, belli bir patrona bağlı çalışıp ama o patronun sizin sigortanızı ödememesi gibi pek çok yasal boşluklar var. Şimdi diyoruz ki bu yasal boşlukları ortadan kaldıracak bir düzenlemeyi hep beraber oluşturalım" dedi.
DİSK Basın-İş Sendikası, freelance çalışan gazetecilere yönelik yasal düzenleme talebiyle basın açıklaması yaptı.
DİSK Basın-İş Sendikası Genel Başkanı Turgut Dedeoğlu, sendikanın düzenleyeceği "Freelance Emek Çalıştayı" için çağrıda bulundu.
Dedeoğlu, eylül ayında düzenlemeyi planladıkları Çalıştay'a pek çok akademisyenin, gazeteci, yayınevi emekçisinin ve freelance çalışan kimler varsa gelip kendilerine fikir verip yol göstermesine temenni ettiklerini belirtti.
"Dünyada yaklaşık 1,1 milyar kişiden oluştuğu tahmin edilen freelance çalışanlar, küresel işgücünün yüzde 35’ini temsil ediyor"
Ardından konuya okunan açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
"Çalışma hayatının geçirdiği evrimi, kayıtdışı çalışma nedeniyle tespiti güç olsa da, ILO verilerinden de net bir şekilde görebiliriz. Uluslararası Çalışma Örgütü’nün verilerine göre, dünyada yaklaşık 1,1 milyar kişiden oluştuğu tahmin edilen freelance çalışanlar, küresel işgücünün yüzde 35’ini temsil etmektedir. 2030 yılında küresel işgücünün yüzde 80’inin freelance işlerden oluşması bekleniyor. Aynı rapora göre evde çalışma sisteminde kayıtdışılık yüzde 87 gibi ciddi oranlardadır. Türkiye’de evde çalışmanın bir diğer önemli boyutu ise kadın ağırlıklı yapısıdır. İş yaşamının hemen her kademesinde patriyarkayla yüzleşen kadın emekçiler, 'zaten evde olma' durumu nedeniyle bu yeni emek rejiminde bakım yükünü üstenmek zorunda bırakılıyor.
"7/24 çevrimiçi olmak zorunda kalan bir güvencesiz emekçiler ordusu yaratılmıştır"
Kurumsal çalışma hayatının getirdiği baskı ortamından kaçış olarak düşülen freelance çalışmada, mobbing ve iş baskısı değişmemiş, aksine iş akışının yükü ve mesai sürelerindeki ücretlendirmelerin açlık sınırına tekabül etmesi nedeniyle uyku ve yemek dışında durmaksızın çalışan, 7/24 çevrimiçi olmak zorunda kalan bir güvencesiz emekçiler ordusu yaratılmıştır. Freelance çalışma, gazeteciler için çoğu zaman bir tercihten ziyade, giderek daralan medya sektörünün dayattığı bir zorunluluk haline gelmiştir. Medya kurumlarının kapanması ya da küçülmeye gitmesi, kadrolu istihdamın yerini proje bazlı, güvencesiz çalışmalara bırakmasına neden olmuştur. Freelance çalışmak, sayısı her geçen yıl artan işsiz gazeteciler için hayatta kalabilmenin tek yolu haline gelirken, bu modelin sunduğu tek şey belirsizlik içinde bir mücadeledir.
"Güvencesizliğe, düşük ücretlere, hak gasplarına ve sendikasızlığa karşı Freelance Emek Çalıştayı’nda birlikte mücadele etmeye çağırıyoruz"
Telif ücretleri giderek düşmekte, hatta bazı durumlarda sembolik rakamlarla sınırlı kalmaktadır. Türkiye’de serbest çalışan gazeteciler için geçerli, bağlayıcı bir telif tarifesi bulunmamaktadır. Ne bir asgari ücret ne de iş güvencesi vardır. Çoğu yayımcı, teliflerin ne zaman ve hangi şartlarda ödeneceğini belirtmezken, birçok yayımcı da genellikle belirttiği tarihte bu ödemeleri yap(a)mamakta, ödeme tarihini her seferinde erteleyerek gazeteciyi bir belirsizlik içine hapsetmektedir. Kısacası, ödemelerin yapılması çoğunlukla kurumların inisiyatifine bırakılmış durumdadır. Yazı teslim edildikten sonra telifin yatış zamanı; gazetecinin ısrarlı takibi, mücadelesi ve şansına bağlı kılınmıştır. DİSK Basın-İş olarak, içerik üreticilerinin de bu çalıştayın temel bileşenlerinden biri olduğunu görüyor; güvencesizliğe, düşük ücretlere, hak gasplarına ve sendikasızlığa karşı içerik üreticilerini de Freelance Emek Çalıştayı’nda birlikte mücadele etmeye çağırıyoruz."
Yasa teklifi için siyasi partilerle görüşmeler yapılacak
DİSK Basın-İş Sendikası Genel Başkanı Dedeoğlu, basın açıklamasının ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı. Dedeoğlu, yasa teklifi için siyasi partilerle görüşme yapılıp yapılmayacağına ilişkin soruya, "İlk önce bir komisyon kurduk. İlk önce kendi içinde toplantılar yaparak nasıl bir yol alacağına dair tabi bir yol haritamız var. Bu yaklaşık belki 10 ay 11 ay sürecek bir yol haritası. En sonrasında belki Meclis'e bu yasa teklifini götürmek gibi bir adımımız olacak. Tabii ki siyasi partilerle Meclis'te görüşmelerimiz olacak. Biz bu yasa teklifi toplumun tüm kesimini kapsadığı için herhangi bir siyasi görüşü de ayırmadan bütün grubu olan ya da grubu olmayan bütün siyasi partilere bu teklifi götürüp destek olmaları için çabamız olacak" yanıtını verdi.
Dedeoğlu, freelance yasasıyla ilgili dünyada pek çok örneğin olduğunu hatırlatarak "Mesela Fransa'da çok iyi uygulanan bir freelance yasası var. 'Belki bu Fransa'daki freelance yasası Türkiye'ye uyarlanırsa çok daha iyi sonuç alabiliriz' diyeceğiz. 'Belki Fransa'daki değil, Kanada'daki ya da Amerika'daki freelance yasası Türkiye için daha uygundur' diyeceğiz. Buna karar verecek olanlar sadece bizler değiliz. Akademisyen arkadaşlarımız, hukukçular bir araya gelerek bu çalıştayın sonrasında çıkacak. Sonuçla yol alacağız" dedi.