İnsan ömrünün uzamasıyla 65 yaş üstü nüfus hızla artarken, Alzheimer vakalarında da dikkat çekici bir yükseliş yaşanıyor.

İnsan ömrünün uzamasıyla birlikte, nüfus içinde 65 yaş üzeri bireylerin sayısı hızla artıyor.

Bu durum, geçmişte çok az bilinen bazı sağlık sorunlarının daha sık görülmesine yol açıyor. Bu sorunlar arasında en dikkat çekeni ise Alzheimer hastalığındaki büyük artış.

Alzheimer üzerine bilimsel çalışmalar, görece yakın sayılabilecek bir dönemde, son 30 yıl içinde yoğunlaşmaya başladı. Bilim insanları, bir yandan hastalığın nedenlerini anlamaya, bir yandan gelişimini yavaşlatmanın yollarını bulmaya, diğer yandan ise hâlâ uzak bir hedef olan kesin tedavi yöntemlerini geliştirmeye çalışıyor.

10 Haber’in aktardığına göre, Alzheimer ile ilgili en yaygın teori, bu hastalığın beynimizde bir kimyasal olan amiloid beta plakların artmasıyla ortaya çıktığı. Peki bu artışa ne neden oluyor? Şimdi yapılan yeni bir çalışma belki de bu soruya cevap veriyor.

Çalışmada, beyindeki doğal lityum seviyelerinin azalmasının, hastalığın en erken belirtilerinden biri ve potansiyel bir tetikleyici olabileceği tespit edildi.

Profesör Bruce Yankner liderliğindeki ekip, 10 yılı aşkın süredir insan beyin dokuları ve kan örnekleri üzerinde yaptığı analizlerde, lityumun sağlıklı beyin fonksiyonları için hayati öneme sahip olduğunu belirledi.

Araştırmada, Alzheimer’ın başlangıç evresi olarak tanımlanan hafif bilişsel bozukluk yaşayan bireylerin beyinlerinde, lityum seviyelerinin belirgin şekilde azaldığı gözlemlendi.

LİTYUM EKSİKLİĞİ ERKEN BİYOKİMYASAL BELİRTİ OLABİLİR

Elde edilen bulgulara göre, bu düşüş hastalığın semptomları ortaya çıkmadan yıllar önce gerçekleşiyor. Bu durum, lityum eksikliğini Alzheimer’ın ilk biyokimyasal işareti haline getiriyor.

HASTALIK SÜRECİ NASIL BAŞLIYOR?

Araştırmacılara göre Alzheimer’ın temel özelliklerinden biri olan amiloid beta plakları, beyinde birikmeye başladığında doğal lityuma bağlanarak onu etkisiz hale getiriyor. Bu mekanizma sonucunda beynin lityumu kullanma kapasitesi azalıyor ve şu süreçler tetikleniyor:

-Beyinde iltihaplanma artıyor

-Temizleme işlevi bozuluyor

-Sinapslar kayboluyor

-Bilişsel gerileme hızlanıyor

FARELERDE YAPILAN DENEYLER BULGULARI DESTEKLİYOR

Araştırmacılar, sağlıklı farelere lityum açısından kısıtlı bir diyet uyguladıklarında, bu farelerin beyinlerindeki lityum seviyeleri Alzheimer hastalarına benzer seviyelere indi. Bunun sonucunda, farelerde Alzheimer benzeri belirtiler gözlemlendi. Bu bulgu, lityum eksikliğinin yalnızca bir sonuç değil, aynı zamanda hastalığın muhtemel bir nedeni olduğunu ortaya koydu.

ERKEN TEŞHİS VE YENİ TEDAVİ YOLLARI GÜNDEMDE

Çalışma, Alzheimer hastalığının daha erken evrelerde teşhis edilebilmesi için beyindeki lityum seviyelerinin ölçülmesinin kullanılabileceğini gündeme getirdi. Bu yaklaşım, hastalık belirtileri ortaya çıkmadan yıllar önce tanı koyma ihtimalini artırabilir ve tedavi stratejilerinde önemli değişikliklere yol açabilir.