Bugün, sinemamızın efsanevi ismi, yönetmen, senarist, yazar ve oyuncu Yılmaz Güney'in vefatının 41. yıl dönümü. "Çirkin Kral" lakabıyla anılan sanatçı, sinemaya getirdiği toplumsal gerçekçilik ve kendine özgü üslubuyla sinema tarihimizde silinmez bir iz bıraktı. 9 Eylül 1984'te, henüz 47 yaşındayken Paris'te hayatını kaybeden Güney, ardında sadece filmler değil, aynı zamanda Türkiye'nin sosyopolitik panoramasına ışık tutan zengin bir miras bıraktı.
Biyografi: Bir Hayat Yolculuğu
Yılmaz Güney, 1 Nisan 1937'de Adana'da dünyaya geldi. Gerçek adı Yılmaz Pütün olan sanatçı, yoksullukla mücadele ederek geçen çocukluk yıllarında edebiyata ve sanata ilgi duydu. Genç yaşta sinemaya adım atan Güney, ilk olarak senaryo yazarlığı ve figüranlık yaparak mesleğin mutfağında pişti. "Alageyik" filmiyle oyunculuğa adım atan Güney, kısa sürede dönemin popüler "jön"lerinden farklı bir duruş sergiledi. Sert mizacı, Anadolu insanını yansıtan gerçekçi karakterleri ve isyankar kimliğiyle "Çirkin Kral" lakabını kazandı.
Sanat kariyeri boyunca birçok kez cezaevine girip çıkan Yılmaz Güney, hapishane duvarlarının arkasında da üretmeye devam etti. Senaryolarını cezaevinden yazdı, yönetmen koltuğuna oturtamadığı filmlerini dışarıdaki arkadaşlarına emanet etti. Edebiyata olan ilgisi de hiçbir zaman azalmadı; yazdığı romanlar ve öyküler, sanatçı kimliğinin başka bir yönünü ortaya koydu. 1981 yılında cezaevinden firar ederek yurt dışına çıkan Güney, kariyerinin en önemli eserlerinden birini de bu sürgün yıllarında tamamladı.
Sanat Hayatı ve Başlıca Eserleri
Yılmaz Güney, sinemaya getirdiği toplumsal gerçekçilik anlayışıyla Türk sinemasında bir dönüm noktası oldu. Filmlerinde genellikle yoksulluk, adaletsizlik, baskı ve eşitsizlik gibi konuları işledi. İzleyiciye, Anadolu'nun ve kenar mahallelerin acı gerçeklerini tüm çıplaklığıyla sundu.
-
Umut (1970): Yılmaz Güney'in yönetmenliğini üstlendiği bu film, onun sinema anlayışının en önemli örneklerinden biri olarak kabul edilir. At arabacısı Cabbar'ın umutsuz hikayesini anlatan filmde ayrıca Tuncel Kurtiz de rol almıştır.
-
Sürü (1978): Güney'in senaryosunu cezaevinde yazdığı ve yönetmenliğini Zeki Ökten'e emanet ettiği bu film, Doğu'dan büyük şehre göçün yarattığı trajediyi ve feodal yapıların etkilerini çarpıcı bir dille anlatır. "Sürü", uluslararası alanda büyük beğeni toplamış ve birçok ödül kazanmıştır. Film 16. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde en iyi film, en iyi yönetmen ve en iyi senaryo olmak üzere beş farklı dalda ödül kazanmıştır.
-
Yol (1982): Yılmaz Güney'in, hapishanede yazdığı senaryoyu dışarıdaki yönetmen arkadaşı Şerif Gören'e emanet ettiği bu film, kariyerinin zirvesini temsil eder. Cezaevinden izinli çıkan beş mahkumun kısa süreli özgürlüklerinde yaşadıkları acı gerçekleri konu alan "Yol", Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye ödülünü kazanarak Türk sinema tarihinin en büyük başarılarından birine imza atmıştır.
-
Duvar (1983): Güney'in yurt dışında çektiği son filmi olan "Duvar", hapishanede yaşanan çocuk koğuşu isyanını anlatır. Kendi cezaevi deneyimlerinden esinlenerek çektiği bu film, baskıcı sistemin çocuklar üzerindeki etkisini sert bir dille ele alır.
Yılmaz Güney, kısa ama dolu dolu geçen yaşamında, toplumsal sorunlara ayna tutan, filmlere imza attı. Sinema sanatına olan tutkusu ve inandığı değerlerden ödün vermeyen duruşuyla, 41 yıl sonra bile ilham vermeye devam ediyor. Onun filmleri, sadece birer sanat eseri değil, aynı zamanda Türkiye'nin yakın tarihine dair önemli birer belge niteliği taşıyor.