Fransa'da Paris merkezli Inequality Lab tarafından paylaşılan Dünya Eşitsizlik Raporu'nun 2021 yılı sonuçları, zenginler servetine servet katarken yoksulların daha da yoksullaştığını gözler önüne serdi.
Rapora göre dünya genelindeki milyarder sayısı, 2021'de rekor kırdı. Milyarderlerin toplam serveti bir yıl öncesine göre yüzde 75 arttı. Son 25 yılda ulusal serveti iki katına çıkan Türkiye'de servetin dağılımdaki eşitsizlik derinleşti. Ülkede en yoksul yüzde 50'nin ortalama geliri yıllık 20 bin 260 TL. En zengin yüzde 10'luk kesim ise bunun 23 katını kazanıyor, yani 463 bin 20 TL yıllık gelir elde ediyor.
BBC Türkçe'nin aktardığına göre rapor, en tepedeki yüzde 1'in 1990'ların ortasından bu yana biriken tüm ek servetin yüzde 38'ini aldığını, en alttaki yüzde 50'ye ise bu birikimin sadece yüzde 2'sinin verildiğini ortaya koydu.
TÜRKİYE'NİN EN ZENGİN YÜZDE 10'U SERVETİN YÜZDE 67'SİNE SAHİP
Rapora göre Türkiye'de gelir eşitsizliği son 15 yılda artmaya devam etti.
Ülkede bir yetişkinin yıllık ortalama kazancı 85 bin TL. Ancak en yoksul yüzde 50'nin ortalama geliri yıllık 20 bin 260 TL'de kalıyor. En zengin yüzde 10 ise bunun 23 katı kadar, yani 463 bin 20 TL kazanıyor. En zengin yüzde 10, tüm gelirin yüzde 54,5'ini alırken, en yoksul yüzde 50'nin payı sadece yüzde 12.
Türkiye'deki toplam servetin yüzde 67'si, en zengin yüzde 10'un elinde. En yoksul yüzde 50'ye düşen pay ise yalnızca yüzde 4. Toplam servetin yüzde 29'una ise ortadaki yüzde 40'lık grup sahip.
En yoksul yüzde 50'nin elinde bulundurduğu ortalama servet 8 bin 910 TL'den az. Yani güncel dolar kuruyla (8 Aralık 2021, saat 10.30, 1 dolar = 13,59 TL) 656 dolardan daha az.
Cinsiyet eşitsizliği de oldukça yüksek. Türkiye'de toplam nüfusun yarısını oluşturan kadınlar, milli gelirin yalnızca yüzde 23,3'ünü kazanıyor.
KÜRESEL ISINMANIN VE İKLİM KRİZİNİN SEBEBİ ZENGİNLER
Rapor, küresel ısınmanın ve iklim krizinin sebebinin de zenginler olduğunu ortaya koyuyor.
Türkiye'de kişi başı karbon salımı ortalama 6 ton karbondioksit eşdeğeri (CO2e/kişi). En yoksul yüzde 50'nin karbon salımı 3,1 tondan daha az. Buna karşın en zengin yüzde 10'un karbon salımı miktarı 22,6 CO2e. Yani en tepedeki yüzde 10'un sorumluluğu, en alttaki yüzde 50'den 7 kattan daha fazla.
Dünya genelinde de durum farklı değil. Ülkeler arasında ve ülkelerin içinde en tepedeki yüzde 10 en fazla salımı yapmaya devam ediyor.
DÜNYA GENELİNDE DURUM
Rapora göre küresel çapta bir yetişkinin yıllık ortalama kazancı 23 bin 380 dolar; varlığı ise 102 bin 600 dolar seviyesinde.
Dünyanın en zengin yüzde 10'u küresel toplam gelirin yüzde 52'sini alıyor, en yoksul yüzde 50 ise bu gelirin sadece yüzde 8'ini kazanıyor.
En zengin yüzde 10 ortalama 122 bin 100 dolar alırken, en yoksul yüzde 50 ortlama 3 bin 920 dolar kazanıyor.
Rapora göre "en eşit bölge" olan Avrupa'da en zengin yüzde 10, gelirin yüzde 36'sını alıyor. Orta Doğu ve Afrika için bu oran yüzde 58.
SERT ÖNLEMLER ALINMASI İÇİN ÇAĞRI
Ekonomistler, eşitsizliği gidermeye yardımcı olmak için servetin yeniden dağıtılması gerektiğini söylüyor. Servet vergisini öneren ekonomistler vergi kaçakçılığına karşı daha sert önlemler alınması için çağrıda bulunuyorlar.
Marksizm ve Leninizmin önerisiyse, işçi sınıfının, sahip oldukları üretim araçları aracılığıyla gerçekleştirdikleri artı değer sömürüsü sayesinde servetini katlayan burjuvazinin varlıklarına el koyması. Üretim araçlarındaki özel mülkiyeti ortadan kaldırması. Yani işçi ve emekçilerin sırtından kazandıklarıyla katladıkları servetin patronlardan geri alınması.
