Science dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma, şempanzelerin insanlara özgü olduğu düşünülen bir bilişsel beceriye sahip olduğunu gösterdi. Uganda'daki Ngamba Adası Şempanze Sığınağı'nda yapılan çalışmada, şempanzelerin kanıtların gücünü değerlendirerek kararlarını değiştirebildiği tespit edildi.
DENEYLER NASIL YAPILDI?
Araştırmacılar, kurtarılmış 53 şempanzenin bir kısmıyla oyun temelli deneyler gerçekleştirdi. Şempanzelere, içinde yiyecek olabileceği düşünülen iki kutu sunuldu: birinde cam panelin arkasında açıkça görülen bir elma parçası (güçlü kanıt), diğerinde ise sallandığında ses çıkaran bir top (zayıf kanıt). Şempanzelerin, güçlü görsel kanıt sunulan kutuyu seçip kararlarında ısrar ettiği, ancak önce zayıf kanıtı görenlerin ardından güçlü kanıtı görünce kararlarını değiştirdiği gözlemlendi.
KANITLARI DEĞERLENDİREBİLİYORLAR
Araştırmacılar, şempanzelerin kanıt türlerini değerlendirebildiklerini belirledi. Görsel kanıt (yiyeceği doğrudan görmek) en güçlü delil olarak algılanırken, ses delili (yiyeceğin sallandığını duymak) ikinci sırada, yalnızca izler görmek ise en zayıf delil olarak değerlendirildi. Şempanzelerin, camın arkasındaki elma görüntüsünün aslında bir resim olduğunu anladıklarında ise diğer kutuyu terci ettiği kaydedildi.
"DÜŞÜNSEL FARKINDALIK KAPASİTESİ OLABİLİR"
Johns Hopkins Üniversitesi'nden hayvan bilişi uzmanı Christopher Krupenye, araştırmanın şempanzelerin "aktif düşünsel farkındalık" kapasitesine sahip olabileceğini gösterdiğini ifade etti. York Üniversitesi'nden psikolog Suzanne MacDonald ise "Şempanzeler yalnızca kanıtlara göre dünyayla ilgili inançlarını oluşturmakla kalmıyor, aynı zamanda bu inançları kanıtın gücüne göre değiştirebiliyor" değerlendirmesinde bulundu.
Uzmanlar, bir sonraki adımın bu bilişsel yeteneğin bonobo, goril ve diğer türlerde test edilmesi olacağını belirtti. Araştırmanın, insanın rasyonel düşünme kapasitesinin evrimsel kökenini anlamak açısından önem taşıdığı vurgulandı. Çalışmanın laboratuvar yerine bir sığınakta yürütülmesinin ise hem etik hem de bilimsel açıdan örnek oluşturduğu ifade edildi.
