14 Mayıs'ta gerçekleşecek seçimlerde cezaevlerinde tutulan kişilerin de sandığa gitmesi bekleniyor.

Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) cezaevlerinde bulunan tutuklu ve hükümlülerin nasıl oy kullanacağına ilişkin kararı geçtiğimiz haftalarda Resmî Gazete’de yayımlandı.

Karara göre kasıtlı suçlardan dolayı cezaevlerinde bulunan hükümlüler oy kullanamayacak.

Tutuklular, hükümözlüler (cezası henüz onanarak kesinleşmemiş kişiler) ve taksirli fiillerden dolayı ceza almış hükümlüler ise 14 Mayıs’ta gerçekleşecek seçimlerde oy kullanabilecek.

Ayrıca karara göre tutuklular ve taksirli suçlardan hükümlü olan kişiler, cezaevlerinin bulunduğu seçim çevrelerinde oy kullanabilecek.

Gazete Duvar'dan Ogün Akkaya'nın haberine göre, Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği (CİSST) Savunuculuk Koordinatörü Berivan Korkut, cezaevlerinde bulunan tutuklu ve hükümlülerin oy kullanma hakkını, cezaevlerinde seçimin nasıl yapılacağını ve AİHM'in daha önce Türkiye'nin aleyhinde verdiği mahpusların oy kullanma hakkını anlattı.

Akkaya'nın sorularına Berivan Korkut şu cevapları verdi:

  • Türkiye hapishanelerinde tutulan mahpusların oy kullanma hakkına ilişkin yasal düzenleme ve YSK’nın 21 Aralık tarihli 590 No’lu kararında düzenlenmiştir. O tarihten bu yana herhangi bir yasal düzenleme yapılmamıştır. Bu karara göre tutuklular, hükümözlüler ve taksirli fiillerden dolayı ceza almış hükümlüler oy kullanabilmektedir. Türkiye’de ceza hukukuna göre taksirli ve kasıtlı olarak gerçekleşen fiilleri ayrı başlıklar altında ele alır.

  • Bu suçlar en yalın anlatımla şöyle ifade edilebilir; özen ve dikkat yükümlülüğünün ihlal eden fiil taksirli suçtan, eylemin yaratacağı sonucun bilerek ve öngörülerek işlenmesi kasıtlı suçtan ceza almaya sebep oluşturur.

  • Öte yandan cezası kesinleşmiş olsa dahi hapishaneye alınmayan hükümlüler, koşullu salıverilmeden yararlanmış kişiler, mahkeme tarafından cezası ertelenen (sağlık, hamilelik ya da yeni çocuk sahibi olmak vb. gibi nedenlerle) hüküm almış kişiler de oy kullanabilecek. Yukarıda sözünü ettiğimiz kararda YSK kişilerin yasal bir biçimde hapishane dışında olması (tahliye, koşullu salıverme, infaz erteleme gibi) ile oy kullanma hakkını birbiriyle ilişkili olarak yorumlamıştır.

    15 Mart 2013 tarihinde Silivri İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı YSK’dan; “15.04.2020 tarihinden itibaren kurumlarına teslim olmalarının akabinde, korona virüsü salgın hastalığı iznine gönderilen taksirli suçlardan hükümlülerin hazırlanacak listelere dahil edilip edilmeyecekleri “ hakkında görüş istemiştir.

  • Bu görüş talebi YSK tarafından incelenmiş ve 19.03.2023 tarihinde 2023/168 No’lu kararında; “Covid-19 salgın hastalığı iznine gönderilen taksirli suçlardan hükümlülerin, cezaevi listelerine dahil edilmeyerek oy kullanabileceklerine hükmedilmiştir.

  • YSK’nın 1 Mayıs 2018 tarihli ve 337 sayılı kararına göre seçim kütükleri kesinleştikten sonra dışarıdakiler gibi mahpuslar da kütüğe kaydolamazlar. Bu sebepten oy kullanmak isteyen mahpusların 2 Nisan tarihine kadar tutuklu seçmen listesine kayıt yaptırmaları gerekmektedir. Bununla birlikte YSK Aralık 2023 kararında  "d) Ceza infaz kurumlarında bulunan taksirli suçlar dışındaki hükümlülere ait (ceza infaz kurumundan firar edenler dâhil) bilgiler Adalet Bakanlığı’ndan alınarak kayıtları dondurulur.
  • Ceza infaz kurumlarında bulunması nedeniyle daha önceden kayıtları dondurulan hükümlülerden oy verme günü itibarıyla tahliye olacaklar var ise kayıtları ‘Oy Kullanabilir’ hale getirilir” der. Yukarıda belirttiğimiz madde doğrultusunda seçimin birinci veya ikinci turunda tahliye nedeniyle oy kullanabilecek hükümlüler için bir yasal düzenleme bulunmaktadır.
  • Ceza İnfaz Kurumlarında sandık güvenliğini   Anayasanın 67/5 maddesi düzenler. Bu maddede, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde oy kullanılması ve oyların sayım ve dökümünde seçim emniyeti açısından alınması gerekli tedbirlerin Yüksek Seçim Kurulu tarafından tespit edildiğini ve seçimlerin görevli hâkimin yerinde yönetim ve denetimi altında yapılacağı belirtilir.