RUSYA UKRAYNA’YI İŞGAL ETTİ
Rusya, Ukrayna’yı işgal etmesiyle birlikte on binlerce kişi öldü, 8 milyon insan yer değiştirdi. Dünya gıda krizine girdi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 24 Şubat 2022’de "Ukrayna'nın askerden ve Nazizm'den arındırılması" amacıyla "özel bir askerî operasyon" ilan etmesiyle Ukrayna işgali başladı. Putin konuşmasında Ukrayna'nın etnik Rus azınlığa zulmeden neo-Naziler tarafından yönetildiğini söyledii. Konuşmadan dakikalar sonra füzeler ve roketler başkent Kiev de dahil olmak üzere birçok Ukrayna şehrini hedef aldı ve bu hava saldırılarını karada farklı cephelerden işgaller takip etti.
İşgal her iki taraftan on binlerce kişinin ölümüne neden oldu. Avrupa'nın İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana yaşadığı en büyük mülteci krizine neden oldu. Mayıs sonuna kadar tahmini 8 milyon insan ülke içinde yer değiştirdi ve 3 Ekim 2022 itibarıyla 7,6 milyon Ukraynalı da ülkeyi terk etti. İşgalden sonraki beş hafta içinde Rusya, büyük göç verdi.
İşgal ayrıca küresel çapta gıda kıtlığına neden oldu. 2014 Ukrayna Devrimi'nin ardından Rusya, Kırım'ı ilhak etti ve Rus destekli paramiliterler, Luhansk ve Donetsk oblastlarından oluşan Güneydoğu Ukrayna'nın Donbas bölgesinin bir bölümünü ele geçirerek bölgesel bir savaşa yol açtılar.
Mart 2021'de Rusya, Ukrayna sınırı boyunca sayıları 190.000'e kadar varan asker ve teçhizat ile büyük bir askerî yığınak yapmaya başladı. Askerî yığınaklara rağmen Ukrayna'yı işgal etme veya saldırma planları işgalden bir gün öncesine kadar çeşitli Rus hükûmet yetkilileri tarafından inkâr edildi.
21 Şubat 2022'de Rusya, Donbas'ta tek taraflı olarak bağımsızlıklarını ilan eden Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Luhansk Halk Cumhuriyeti'ni tanıma kararı aldı. Ertesi gün Rusya Federasyon Konseyi, oybirliğiyle askerî güç kullanımına onay verdi ve Rus birlikleri her iki bölgeye de girdi. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski sıkıyönetim ve seferberlik ilan etti.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, işgali kınayan ve Rus güçlerinin tamamen geri çekilmesini talep eden bir kararı kabul etti. Uluslararası Adalet Divanı Rusya'ya askerî operasyonları askıya almasını emretti ve Avrupa Konseyi Rusya'yı üyelikten çıkardı. Birçok ülke Ukrayna'ya insani yardım sağladı ve Rusya ile Rusya'nın müttefiki Belarus'a yaptırım uyguladı. Başta Rusya ekonomisi olmak üzere dünya ekonomisi bu geniş çaplı yaptırımlardan etkilendi.
Dünyanın dört bir yanında işgale karşı protestolar düzenlendi. Rusya'daki protestolar kitlesel tutuklamalarla ve "savaş" ve "işgal" kelimelerinin yasaklanması da dahil olmak üzere arttırılan medya sansürüyle bastırılmaya çalışıldı.
İşgale yanıt olarak 1000'den fazla şirket Rusya ve Belarus'tan çekildi. Uluslararası Ceza Mahkemesi, 2022 işgalindeki savaş suçları da dahil olmak üzere 2013'ten bu yana Ukrayna'da insanlığa karşı işlenen suçların araştırılması için soruşturma başlattı.
İRAN’DA İSYAN: 2 İDAM 19 BİN TUTUKLAMA
İran’da Jına Masha Amini’nin saçı gözüktüğü için gözaltına alınıp işkence ile öldürülmesinden sonra yaygın sokak eylemleri başladı. Rejimin başı açık kadınlara yönelik şiddet uygulamalarını protesto eden kadınlar, “Jın, Jiyan, Azadi” sloganlarıyla eylemler yaptı. Kadınlar, saçtan bayrak yaparak ülke genelinde 160’tan fazla merkezde rutin eylemlerini sürdürdü. 144 üniversitenin hocalarıyla birlikte katıldığı eylemlerde 18 bin 426 kişi tutuklandı. Polisin şiddet uyguladığı eylemlerde en az 495 kişi öldürüldü, tutuklanan 2 kişi ise idam edildi. Eylemlerin dozunu düşürmek için “ahlak polisi” olarak da bilinen İrşad Devriyeleri’nin lağvedileceği açıklandı, ancak buna ilişkin somut bir gelişme olmadı. Eylemler 2023’e de taşınıyor.
İSVEÇ DE NATO TARAFINI SEÇTİ
1814’ten bu yana tarafsızlık politikası sürdüren İsveç, Rusya-Ukrayna savaşı endişesi nedeniyle NATO’ya üyelik kararı aldı.
KAZAKİSTAN’DA PROTESTOLAR VE OHAL
Kazakistan’da protestoların artması nedeniyle OHAL ilan eden Cumhurbaşkanı Tokayev Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü'nden asker çağırdı.
COVID-19 VAKA SAYISI 300 MİLYON
İlk kez Aralık 2019’da tespit edilen yeni tip koronavirüs salgınında dünya genelindeki vaka sayısı 300 milyonu aştı. Ölenlerin sayısı 6 milyonu geçti.
BURKİNA FASO’DA DARBE
Burkina Faso'da Yarbay Paul-Henri Sandaoğa Damiba darbe ile yönetime el koydu. Darbeci yarbay kendisini geçiş dönemi Devlet Başkanı ve Başkomutan ilan etti.
66 MİLYON YILLIK DİNAZOR FOSİLİ
ABD’de, 66 milyon yıllık bir dinozor fosili keşfedildi. Fosilin dinozorların sonunu getiren Chicxulub Göktaşı'nın Dünya'ya çarptığı güne ait olabileceğini düşünüyor.
ELON MUSK TWİTTER’I SATIN ALDI
Dünya'nın en zengin insanı Tesla ve SpaceX'in CEO'su Elon Musk, 44 milyar dolar karşılığında Twitter'ı satın aldı.
JAPONYA ESKİ BAŞBAKANI ÖLDÜRÜLDÜ
Eski Japonya Başbakanı Shinzō Abe, Nara kentinde katıldığı bir mitingde silahlı saldırıya uğradı. Ağır yaralanan Abe kurtarılamadı.
IRAK PARLAMENTOSUNA BASKIN
Irak'ta aylardır süren siyasi kriz kaynaklı nedenlerden dolayı Sadr Hareketi destekçileri Bağdat'taki Yeşil Bölge'ye girerek parlamento binasını bastı.
PELOSİ’NİN TAYVAN ZİYARETİ KRİZ OLDU
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin Tayvan’ı ziyareti ABD ile Çin’i karşı karşıya getirdi. Biden, Ateşle oynayan kendini yakar” dedi.
PAKİSTAN’DA SELDEN 1128 KİŞİ ÖLDÜ
Pakistan'da Haziran’dan itibaren etkili olarak devam eden Muson yağmurları nedeniyle oluşan seller sonucunda hayatını kaybedenlerin sayısı 1128'i geçti.
İNGİLTERE’DE TROSS BAŞBAKAN SEÇİLDİ
İngiltere Başbakanı Boris Johnson'ın istifa etmesinin ardından yapılan Muhafazakâr Parti liderlik seçimleri sonucunda Liz Truss yeni Başbakan seçildi.
İNGİLİZ KRALİÇESİ ELİZABETH ÖLDÜ
İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth 96 yaşında öldü. Kraliçe'nin ölümü üzerine oğlu III. Charles, Birleşik Krallık ve İngiliz Dominyonları'nın yeni kralı oldu.
FRANSA’DA MACRON YENİDEN SEÇİLDİ
Fransa’da mevcut Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron %58,5 oranında oy alarak yeniden seçildi. Rakibi aşırı sağcı Marine Le Pen %41,5 ile aldığı rekor oya ulaştı.
PARİS’TE ÜÇ KÜRT ÖLDÜRÜLDÜ
Fransa’nın başkenti Paris’te ırkçı olduğu bildirilen bir Fransız, Ahmet Kaya Kürt Kültür Merkezi’nde 3 Kürdü öldürdü. Kürtler sokaklara döküldü.
2022 NOBEL FİZYOLOJİ VE TIP ÖDÜLÜ
İsveçli genetikçi Svante Pääbo, homininlerin genomlarının çözdüğü ve insan evriminin anlaşılmasına katkı sağladığı için Nobel ödülü verildi.
2022 NOBEL FİZİK ÖDÜLÜ
Alain Aspect, John F. Clauser ve Anton Zeilinger’a Bell eşitsizliklerinin ihlallerini belirlemeleri ve kuantum bilgi bilimine öncülük etmeleri dolayısıyla ödül verildi.
