Uzun zamandır beklediğiniz seyahatiniz için havalimanına geldiniz, biletinizi aldınız ancak check-in sırasında uçakta yeriniz olmadığı söyleniyor. Bu can sıkıcı durumun adı "overbooking" yani aşırı rezervasyon. Peki, havayolu şirketleri neden böyle bir uygulama yapar? Haklarınız nelerdir ve bu durumda nasıl bir yol izlemelisiniz? İşte, her seyahat edenin bilmesi gereken overbooking gerçeği ve yasal haklarınız.
OVERBOOKING (AŞIRI REZERVASYON) NEDİR?
Overbooking, havayolu şirketlerinin ve otellerin, ellerindeki gerçek koltuk veya oda kapasitesinden daha fazla rezervasyon kabul etmesidir. Bu uygulamanın temel mantığı, istatistiksel olarak her seferde belli sayıda yolcunun iptal yapması veya uçağa gelmemesidir. İşletmeler, bu "no-show"ları telafi ederek uçaklarını veya otellerini mümkün olduğunca dolu tutmayı ve gelir kaybını minimize etmeyi hedefler. Ancak, tahmin edilenden daha az iptal olması veya herkesin gelmesi durumunda, rezervasyonu kesin olan bazı müşteriler mağdur olur.
UÇUŞTAN ALIKONULURSANIZ HAKLARINIZ NELERDİR?
Türkiye'de ve Avrupa Birliği'nde bu konuda yolcuları koruyan net düzenlemeler vardır. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) Yolcu Hakları Yönetmeliği'ne göre, overbooking nedeniyle uçuştan alıkonulursanız, havayolu şirketinin size sunmakla yükümlü olduğu seçenekler ve tazminatlar bulunur.
-
SEÇİM HAKKI: Havayolu şirketi size iki temel seçenek sunmak zorundadır:
-
Alternatif Uçuş: Size en uygun alternatif bir uçuşa ücretsiz olarak yerleştirilmeyi kabul edebilirsiniz.
-
Tam İade: Seyahatinizden vazgeçmeyi tercih ederseniz, bilet ücretinizin tamamı iade edilir.
-
-
NAKİD TAZMİNAT: Uçuş mesafesine bağlı olarak, bilet ücretinizin haricinde ek bir tazminat alma hakkınız vardır. Bu tutarlar yönetmelikle sabittir
-
DESTEK HİZMETLERİ: Alternatif uçuşunuzun kalkış saati, orijinal uçuşunuza göre belirli bir süreden fazla gecikiyorsa (genellikle 2 saat ve üzeri), havayolu şirketi size;
-
Yiyecek ve içecek ikramı,
-
Gerekirse telefon/iletişim imkanı,
-
Ertesi güne kalıyorsa otel konaklaması ve havalimanı transferi sağlamakla yükümlüdür.
-
BU DURUMLA KARŞILAŞTIĞINIZDA İZLEMENİZ GEREKEN ADIMLAR
-
Sakin Olun ve Talebinizi Net İletin: Görevliye overbooking mağduru olduğunuzu ve yasal haklarınızı bildiğinizi söyleyin.
-
Yazılı Tezkereyi Talep Edin: Size verilecek "İstem Dışı Yer Vermeme" (Denied Boarding) belgesini mutlaka alın. Bu belge, tazminat ve diğer haklarınızı talep etmenizdeki en önemli kanıttır.
-
Tazminat Formu Doldurun: Havayolu şirketi genellikle bir tazminat başvuru formu verir. Bu formu doldurup iletişim bilgilerinizi eksiksiz bırakın.
-
Gerekirse İtiraz Edin: Haklarınız eksiksiz sunulmazsa veya sorun çözülmezse, SHGM'ye veya tüketici hakem heyetine başvurabilirsiniz.
SONUÇ
Overbooking, havacılık endüstrisinde yaygın bir risk yönetimi uygulaması olsa da, yolcuların haklarını ihlal etme anlamına gelmez. Bu durumla karşılaşma ihtimalinize karşı, rezervasyonunuzu mümkünse online check-in ile yaparak erken yerinizi garantileyin ve haklarınızı önceden öğrenin. Mağduriyet yaşasanız dahi, bilinçli bir yolcu olarak yasal haklarınızı talep etmekten çekinmeyin. Bu sayede hem kendi seyahat deneyiminizi korumuş hem de şirketlerin bu uygulamalar konusunda daha sorumlu davranmalarına katkı sağlamış olursunuz.