4 Kasım 2016’da aralarında eş başkanlar Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ’ın da bulunduğu Halkların Demokratik Partisi (HDP) üyesi seçilmişlere yönelik gözaltı ve tutuklama operasyonunun bugün yıl dönümü. Peki 4 Kasım sürecine giderken neler yaşandı?
7 Haziran 2015 seçimlerinden iki gün önce 5 Haziran 2015’te IŞİD’in Diyarbakır’da İstasyon Meydanı’nda HDP mitingine yönelik gerçekleştirdiği bombalı saldırıda 5 kişi yaşamını yitirdi, 400 kişi yaralandı. 7 Haziran 2015 seçimlerinde AKP tek başına hükümeti kurma çoğunluğunu kaybetti. Seçimlerin ardından koalisyon tartışmaları devam ederken, Urfa’nın Suruç ilçesinde 33 sosyalist gence yönelik canlı bomba saldırısı, ardından Ceylanpınar’da iki polisin şüpheli ölümlüyle birlikte, Türkiye bir kaosun içine sürüklendi. Ceylanpınar’da şüpheli polis ölümlerinin ardından 24 Temmuz’da Kandil’in bombalanmasıyla, çatışmasızlık süreci sona erdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan 28 Temmuz 2015 tarihinde, Çin yolculuğu öncesi “Dokunulmazlık zırhından bunları sıyırmak suretiyle, terör örgütünün kendi arkasında görenler ‘Biz sırtımızı şuraya buraya dayıyoruz’ diyenler, bu ifadelerin bedelini ödemelidir” açıklamasıyla süreci başka bir noktaya taşıdı.
HDP’YE SİSTEMATİK SALDIRI
Adım adım alınan hedef haline getirilen HDP, Hakkari’nin Dağlıca bölgesinde 16 askerin yaşamını yitirmesiyle birlikte sistematik saldırıya uğradı. HDP, 23 Temmuz -23 Ekim 2015 tarihleri arasında saldırıya uğrayan HDP il ve ilçe binalarının sayısını 127 olarak açıkladı. Aynı tarihler aralığında ise 2 bin 950’yi aşkın HDP’li gözaltına alınırken, tutuklananlar ise 630’u aştı. Yoğun bir saldırı ve baskı altında gidilen 1 Kasım seçimleri öncesi de emek güçleri tarafından barış talebiyle 10 Ekim 2015’te Ankara Gar Meydanı’nda gerçekleştirilen barış mitingine yönelik IŞİD’in canlı bombalı saldırısında, 104 kişi yaşamını yitirdi.
DOKUNULMAZLIKLAR KALDIRILDI
Bölge kentlerinde çatışmaların yaşandığı 1 Ocak 2016’da muhtarlarla yaptığı toplantıda Erdoğan, dokunulmazlıkların kaldırılması talebini bir üst seviyeye çıkararak, “Mecliste 160’ı aşkın dosya var. Bunlar gözden geçirildiği zaman neyi kapsıyor, masaya yatırılacak ve ona göre adım atılacaktır” diyerek, harekete geçilmesi talimatını verdi. Tüm tartışmalara rağmen dokunulmazlıkları kaldıran anayasa değişikliği, 20 Mayıs 2016 tarihinde 376 oyla kabul edildi. Mecliste kabul edilen değişiklik, Erdoğan’ın ilk kez tek başına iktidar olmayı kaybettiği seçimlerin yıl dönümü olan 7 Haziran 2016 tarihinde onandı. Anayasa değişikliğinin ardından 55 HDP’li milletvekili hakkında Meclise gelen fezleke sayısı 510’a çıktı. Değişikliğin yürürlüğe girmesiyle ilk olarak 22 Haziran’da HDP Milletvekilleri Ahmet Yıldırım ve Burcu Özkan ifadeye çağrıldı. 30 Haziran’da ise Dönemin HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş ifadeye çağrıldı.
4 KASIM’DAN REFERANDUMA GİDEN SÜREÇ
3 Kasım’ı 4 Kasım’a bağlayan gece, Diyarbakır, Bingöl, Hakkâri ve Van savcılıkları harekete geçti. 4 Kasım 2016’da ilk olarak dönemin HDP Eş Genel Başkanı Figen Yüksekdağ, ardından HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş gözaltına alındı. Aynı gece gözaltına alınan Grup Başkan Vekili İdris Baluken, Milletvekilleri Selma Irmak, Leyla Birlik, Gülser Yıldırım, Abdullah Zeydan, Ferhat Encü, Nihat Akdoğan ve Nursel Aydoğan, daha sonra çıkarıldıkları mahkemece tutuklandı. Sonrasında devam eden operasyonlarda, 11 Aralık 2016 tarihinde HDP Grup Başkan Vekili Çağlar Demirel ve Milletvekili Besime Konca, Meclis çıkışında gözaltına alınarak tutuklandı. HDP’li Burcu Çelik Özkan ise, 19 Nisan 2017’de Muş’ta tutuklandı. Sonrasında yapılan yargılamalarda ise HDP’li vekillere ağır cezalar verildi.
HDP’li siyasetçilerin tutuklu kaldığı süreçte 16 Nisan 2017 referandumu ile Türkiye’de rejim değişikliğine gidildi. 24 Haziran 2018 tarihinde gerçekleştirilen seçimlerle tek başına iktidar olamayan AKP, yeni ortağı MHP ile seçimlere girdi. AKP ve MHP ortaklığıyla Türkiye artık egemenliğin tek kişide toplandığı Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’yle yönetilmeye başlandı.
KAPATMA DAVASI AYM’DE
Bu tarihten itibaren HDP’ye dönük baskılar da artarak sürdü. 31 Mart 2019 yerel seçimlerinde kazandığı 65 belediyenin 6’sında da seçilenlere mazbata verilmedi. Bugüne kadar çok sayıda belediyeye de kayyum atandı. Belediye eş başkanları cezaevine konuldu. Eski eş başkanlar ve milletvekilleri başta olmak üzere binlerce HDP’li hâlâ cezaevinde bulunuyor. Ayrıca HDP’ye kapatma davası da açıldı ve bu dava Anayasa Mahkemesinde. Ayrıca 6-8 Ekim Kobanê eylemleri gerekçesiyle çok sayıda HDP’li siyasetçinin yargılaması devam ediyor.
AİHM’NİN, HDP’LİLERLE İLGİLİ KARARI 8 KASIM’DA
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), HDP'nin eski eş genel başkanı Figen Yüksekdağ ve diğer tutuklanan milletvekilleri hakkında kararını 8 Kasım’da açıklayacak. Konuyla ilgili Avukat Reyhan Yalçındağ Baydemir “Siyasi sebeplerle tutuklama yasağı, hukuka aykırı tutukluluk, ifade özgürlüğü, toplanma ve örgütlenme hakkının ihlali ile seçilme hakkının ihlali gerekçeleriyle yaptığımız başvurularda AİHM’nin benzer kararlar vereceği açık. Aradan geçen zaman içinde yaşanan bu kadar hukuk gasbı bir kez daha yeni kararlarla açığa çıkmış olacak” dedi.
