Sayıştay’ın kamu idaresinin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygunluğunu tespit etmek amacıyla hazırladığı 2020 yılına dair raporları yayımlandı. Diyanet İşleri Başkanlığı 2020 Yılı Denetim Raporu’nda Diyanete ayrılan 11,5 milyar liralık bütçenin yaklaşık 11 milyarının kullanıldığı görüldü.
Diyanet İşleri Başkanlığı’nın 2020 mali yılı sonunda gerçekleşen 10 milyar 930 milyon liralık harcamasının yüzde 81,13’ünü personel giderleri, yüzde 14,44’ünü Sosyal Güvenlik Kurumu devlet primi giderleri, yüzde 2,72’sini mal ve hizmet alım giderleri, yüzde 0,77'sini cari transferler ve yüzde 0,94'ünü sermaye giderleri oluşturdu.
Gelirinin yüzde 93’ünü vergilerden sağlayan Diyanetin, yurt dışında 423 personeli olduğu, toplam personel sayısının ise yaklaşık 130 bin olduğu görüldü.
PERSONELE YAPILAN FAZLA ÖDEMENİN KAYDI KAPATILMIŞ
Sayıştay raporunun bulgularına göre “Kişilerden Alacaklar Hesabının” konusunu oluşturan personele yapılan fazla ödeme kaydının “Fonlar veya Diğer Kamu İdareleri Adına Yapılan Tahsilat Hesabının” kişilerden alacak hesabı ile karşılıklı çalıştırılması suretiyle kapatıldığı görüldü.
Çoğunlukla fazla yapılan ek ders ücreti bedelinden oluşan “Kişilerden Alacaklar Hesabında" kayıtlı olan alacakların tahsilinde bu alacakların fonlar veya diğer kamu idareleri adına yapılan bir tahsilat kapsamında olmamasına rağmen “Fonlar veya Diğer Kamu İdareleri Adına Yapılan Tahsilat Hesabına" borç olarak kaydettiği belirtildi. Rapora göre Diyanet konu hakkında çalışmalar başlattığını belirtti.
DURAN VARLIKLAR İÇİN YAPILAN HARCAMALAR TAKİP EDİLEMİYOR
Raporda yer alan bulguya göre, Diyanet tarafından geçici kabul işlemleri tamamlanmasına rağmen maddi duran varlıklara ilişkin yapılmış olan giderlerin, ilgili maddi duran varlık hesaplarına aktarılmayarak “Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabında” izlenmeye devam edildiği görüldü.
Bu durum, Diyanet tarafından yaptırılan maddi duran varlıklara ilişkin kullanılan madde, malzeme ve işçilik giderlerinin tespit edilememesine ve yaptırılan duran varlığın inşasının tamamlanıp tamamlanmadığının anlaşılamamasına yol açtı. Raporda bu yolla fazladan gider gösterilip gösterilmediğine dair bir ifade bulunmuyor.
OLMAYAN DURAN VARLIK İÇİN AYRILAN PARA
Raporda “bazı duran varlıklar için kayıtlı değerinden fazla amortisman ayrılması sonucu 25 duran varlıklar hesap grubunda 14.220.656,72 TL hata ortaya çıkmıştır” denilirken olmayan bir duran varlık için 41 bin lira amortisman bedeli yansıtıldığı görüldü.
İHALE YASAKLILARINDAN ALIM YAPILDI MI?
Yasa gereği parasal limit dahilinde yapılan alımlarda, alım yapılacak gerçek veya tüzel kişinin, kurumun internet sayfasındaki yasaklılar listesinde bulunup bulunmadığının kontrol edilmesi ve yasaklı olduğunun belirlenmesi durumunda, söz konusu kişiden alım yapılmaması gerekiyor.
Sayıştay raporunda yer alan ifadede “Yapılan incelemelerde merkez harcama birimlerinde yasaklılık kontrolünün yapılmadığı anlaşılmıştır.” denildi. Yasaklılık kontrolünün yapılmaması, ihale yasaklılarından alım yapılıp yapılmadığı sorusunu akıllara getirse de raporda bununla ilgili bir bilgi yer almadı.
PİYASA FİYAT ARAŞTIRMASI YAPILMAMIŞ
Denetim raporuna göre parasal limit dahilinde yapılanlar dışında tüm doğrudan temin alımlar piyasa fiyat araştırması olmadan yapıldı. Piyasa fiyat araştırmasının yapılmaması, yapılan alımlara fazla ücret ödenip ödenmediği, alım yapılan yer tek satıcı olsa bile aynı malı diğer idarelere hangi fiyattan sattığı ve ilgili idareye hangi fiyatı teklif ettiği hususlarının yanıtsız kalmasına yol açıyor.
PAZARLIK USULÜYLE ADRESE TESLİM İHALE
Sayıştay raporuna göre kamu idarelerinde açık ihale temel usul olmasına rağmen Diyanet İftar-Sahur Canlı Yayın Programı Hizmet Alımı işini pazarlık usulüyle gerçekleştirdi. Diyanetten yapılan savunmada ihale onay belgesinde bu usulün seçilmesine gerekçe olarak “programın yapılacağı mekânın Ramazan ayına kısa bir süre kala belirlenebildiği ve programda kullanılacak ekipmanların mekan belirlendikten sonra ayarlanabildiği, bu sebeple de açık ihale usulü uygulamak için vakit kalmadığı” öne sürüldü.
Yine, “4-6 Yaş Grubu Muhtelif Kitap İşi” ihalesinin de pazarlık usulüyle gerçekleştiği belirlenirken Diyanet savunmasında “Eylül ayında Kuran kurslarına başlayacak öğrencilerin kullanımına yetişmeyeceği” ifadelerine yer verdi.
YEVMİYE DEFTERLERİ EKSİK
Raporda ayrıca 9 adet yevmiye defterinin bulunamadığı belirtilerek “Yevmiye numaralarının boşluğa yer verilmeyecek şekilde artması ve muhasebe kayıtlarının gününde yapılması gerekir. Buna aykırı olarak yevmiye numaralarının atlanması (bazı numaraların bulunmaması), kullanılan muhasebe sisteminde geriye dönük olarak işlem yapılabilme riskini oluşturacaktır” ifadeleri kullanıldı.
