BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Sözcüsü Jeremy Laurence, BM Cenevre Ofisi'nin haftalık basın toplantısında BM İnsan Hakları Ofisinin Sudan'daki duruma ilişkin raporunu paylaştı.
Raporda, Sudan'da, Nisan 2023'ten bu yana ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında yaşanan çatışmalar nedeniyle ortaya çıkan krizin, artan sivil kayıpları, artan etnik şiddet ve vahim insani durum nedeniyle derinleştiğine işaret edildi.
"Gerçek kayıp sayısının çok daha yüksek olması muhtemel"
Sudan'daki çatışma kaynaklı krizin yılın ilk yarısında yoğunlaştığı belirtilen raporda, "1 Ocak-30 Haziran tarihlerinde çatışma nedeniyle en az 3 bin 384 sivil ölüm belgelendi. Bu ölümler, çoğunlukla Darfur, Kurdufan ve Hartum'da gerçekleşti. Bu, 2024 yılı boyunca belgelenen tüm sivil kayıpların yaklaşık yüzde 80'ini temsil ediyor. Gerçek kayıp sayısının çok daha yüksek olması muhtemel." bilgileri paylaşıldı.
Raporda, can kayıplarının yüzde 70'inin tarafların yoğun nüfuslu bölgelere yönelik saldırıları ve burada yürütülen çatışmalar sırasında yaşandığı aktarılarak HDK'nin nisanda Faşir ve Kuzey Darfur'daki diğer bölgelere yönelik saldırılarının 527 ölümle sonuçlandığı kaydedildi.
Çatışmalar dışında en az 990 sivilin hukuka aykırı şekilde öldürüldüğünün belgelendiğine vurgu yapılan raporda, şubat-nisan arasında, bu tür cinayetlerin sayısının 3 katına çıktığına işaret edildi.
Raporda, sivillere yönelik saldırılar ve kasıtlı öldürmelerin, uluslararası insancıl hukukun ve uluslararası insan hakları hukuku kapsamındaki yaşam hakkının ciddi ihlalleri olduğuna işaret edildi.
Sudan'daki çatışmanın, dünyanın en büyük insani krizine yol açtığının altı çizilen raporda, "Artan kıtlık riski altında 24,6 milyon insan akut gıda güvensizliğiyle karşı karşıya. 19 milyon insan güvenli suya ve sanitasyona erişemiyor ve devam eden bir kolera salgını yaşanıyor." ifadelerine yer verildi.
Raporda görüşlerine yer verilen BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, "Sudan'daki çatışma unutulmuş bir çatışmadır ve umarım ofisimin raporu, savaş suçları da dahil vahşet suçlarının işlendiği bu feci duruma dikkat çeker." değerlendirmesinde bulundu.
Yaşanan şiddetin tüm yönleriyle sona ermesi gerektiğini belirten Türk, cezasızlık, ihlal ve suiistimal döngülerinin sürdüğünü bildirdi ve bunu durdurmak için hesap verebilirliğin önemine dikkati çekti.
Türk, "Ülkeler, artık daha geniş ve endişe verici bir koruma krizine dönüşen bu acı gerçekle topluca yüzleşmeli ve bu çatışmayı sona erdirmek için nüfuzlarını kullanmalı. Sivilleri korumak için acil önlemler alınmaz, insani yardım hızlı ve engelsiz bir şekilde ulaştırılmazsa çok daha fazla can kaybı yaşanacak." ifadelerini kullandı.
Sudan'daki çatışmalar
Sudan, 15 Nisan 2023'ten bu yana ordu ile HDK arasında şiddetli çatışmalara sahne oluyor.
BM'ye göre, dünyanın en büyük yerinden edilme krizine sebep olan çatışmalar, ülkenin altyapısı, sağlık, eğitim ve ekonomi alanlarında ciddi yıkıma yol açtı.
Çatışmalar nedeniyle 11 milyondan fazla kişi ülke içinde yerinden edilirken yaklaşık 4 milyon kişi komşu ülkelere geçmişti.
Sudan ordusu, 20 Mayıs'ta, başkent Hartum'un tamamının kontrolünü sağlarken HDK ülkenin batısına yönelmişti.