Berat, Arapça berâe-berâet kelimesinin Türkçeleşmiş halidir. Kur'an'da Berae kökünden 25 kelime bulunmakta olup, bunlardan sadece iki tanesi Beraet şeklinde geçmektedir. Berâet, iki şey arasında ilişki olmaması; kişinin herhangi bir yükümlülükten kurtulması veya yükümlülüğün bulunmaması anlamındadır. Istılah olarak berat ise, Allah’ın affı ve bağışlaması, günah, borç ve cezadan kurtulmak gibi anlamlara gelmektedir. Beratın özünde, günahlardan arınma ve Yüce Allah'ın rahmet ve mağfiretine ulaşma amacı vardır.
Bu gecede Allâh'ın affı ve bağışlamasının çok olacağı müjdelendiğinden, bu geceye "Berat Gecesi" denilmiştir. Berat gecesi hicri aylardan şaban ayının on beşinci gecesidir. Berat Gecesi için Arapça eserlerde "şabanın ortasındaki gece", "mübarek gece", "rahmet gecesi" ve "sak (belge) gecesi" manalarına gelen terkipler kullanılmaktadır. Berat Gecesi, Müslümanlarca kutsal sayılmış, bu gecenin diğer gecelerden farklı bir şekilde ibadetle geçirilmesi adet halini almıştır.