Türkiye’nin önemli tarım bölgelerinden Yozgat’ta sulama ve su ürünleri üretiminde kullanılan baraj ve göletlerde kuraklığa bağlı olarak doluluk oranlarının geçen yılın aynı dönemine göre büyük miktarda düşmesi bölge çiftçisini endişelendirmeye başladı. İç sularda su ürünleri üretimi yapan balıkçılar, su seviyesinin yükselmemesi nedeniyle balık üretiminin düştüğünü belirtti. Baraj suyu altında kalan köylerdeki yapılar, suların çekilmesiyle birlikte yeniden gün yüzüne çıktı.
İç Anadolu’nun ve ülke tarımının en önemli illerinden biri olarak kabul edilen Yozgat’ta kurak toprakların sulanarak tarımsal üretimin artırılabilmesi için tesis edilen 4 baraj ve çok sayıdaki göletlerde kuraklığa bağlı olarak su seviyesi önemli ölçüde düştü. Türkiye’nin en büyük 10 sulama barajından biri olan Çekerek barajında doluluk oranı yüzde 10’lara kadar gerilerken, Gelingüllü barajında suların çekilmesiyle birlikte sular altında kalan yerleşim yerlerindeki binalar yeniden gün yüzüne çıktı. Yozgat’ta bulunan Gelingüllü, Çekerek, Uzunlu, Yahyasaray barajlarının toplam su toplama kapasitesinin 14 milyon 262 bin metreküp olduğu, bu suyla il genelinde 98 bin 499 hektar tarım alanın sulamasının yapılması planlandı. Ancak, son dönemlerde yaşanılan kuraklık nedeniyle baraj ve göletlerin tam kapasiteye ulaşamadığı, bu nedenle çiftçilerin tasarruflu sulama yöntemlerini tercih etmeleri istendi.
"KURAKLIK BALIKÇILIK ÜRETİMİNE DE ZARARI OLDU"
Yozgat Esenli ve Çevre Köyleri Su Ürünleri Kooperatif Başkanı Erhan Ünal, yurt genelinde yaşanılan kuraklıktan dolayı suların çekildiğini, baraj suları altında kalan eski yerleşim yerlerinin yüzeye çıkmasına neden olduğunu bildirdi. Ünal, "Kuraklık bizim üretimimize de balıkçılığın üretimine de zararının olduğunu görüyoruz. Allah hayırlısını versin. Yağmur duasına çıkmamız gerekiyor. Zaman zaman camilerde dualar yapıyoruz ama inşallah yakın zamanda bekliyoruz, bu kuraklığın geçmesini. Ülkemizin üretimlerinde yavaşlama oldu. Bu üretimlerinde iyi olmasını Allah'tan istiyoruz, talep ediyoruz. Bu da suya bağlı, kuraklığa bağlı" dedi.
Sulama Birliği, Devlet Su İşleri’nin kuraklık konusunda, balık üretiminin artırılmasıyla ilgili gerekli desteği verdiğini bildiren Ünal, baraj sularıyla ilgili ölçümlerin aylık, haftalık olarak yapıldığını, ama baraj sularının çekilmesinin asıl nedeninin kuraklık olduğunu aktardı.
"BALIKÇILAR EVLERİNE EKMEK GÖTÜREBİLİYOR, ANCAK ÜRETİMİMİZ BAYA BAYA KISITLI"
Kooperatif Başkanı Ünal, üyelerinin tamamının balıkçılık yapmadığını belirterek, şöyle konuştu:
"Yaklaşık 25 tane ruhsatlı teknelerimiz var, balıkçılık yapan. Bunların 25 tanenin 15 tanesi yapıyor. Bazen hepsi yapıyor, evlerine ekmek götürebiliyor, ancak üretimimiz baya baya kısıtlı. Yaklaşık 2015 yılından bu tarafa su seviyelerinin devamlı düşük olduğundan kaynaklanıyor. Yavru yetişmiyor. O yüzden bayağı bir sıkıntı da çekiyoruz, balık üretiminde. Sonuçta balıkçıda evine bir ekmek götürmek için mücadele veriyor, sağ olsunlar. Tahminen 200 kilo 250 kilo civarında alıyoruz. Bu da bütün yaklaşık 15 tane balıkçının tutmuş olduğu balık, çok bir balık değil. 2010 yılından 2015 yılına kadar iyiydi ama ondan sonra işte su seviyelerinin düşmesinden kaynaklandı, yavru yetişmiyor. Devlet Su işlerinin ve Tarım İl Müdürlüğünün desteğiyle yavru atılıyor her yıl. Geçtiğimiz yıl 500 bin yavru attırdım, buraya. Kendi balıklarımız da yavru yapıyor ama işte balık havzası geniş olmadığından oksijen az olduğundan yetişmiyor. Yavrunun birçoğu telef oluyor. Biz de mücadelemizi veriyoruz. Daha önceden 2010 yılından 2015 yılına kadar bir ton günlük balığımız çıkıyordu. Şu anda 200 kilo 250 kilo. Hatta boş gelen bile balıkçımız oluyor yani. Gümüş balığı kayboldu. Levrek var, barajımızda. Levrek etçil bir hayvan olduğu için o da gümüş balığına tesir etti. Onu yedi. O onu yiyor, o onu yiyor birbiriyle yetişiyorlar."
SULAR ÇEKİLDİ YERLEŞİM YERİ GÖRÜNDÜ
Yozgat’ın Esenli köyü halkından Hüseyin Ayan da, eski adı Dedik olan köyün 1993 yılında barajda su tutulmaya başlamasıyla suların altında kaldığını belirterek, "Yeni yerleşim yapıldı, onlarda şu an orada yaşıyor" dedi. Ayan, suların çekilmesiyle birlikte, eski köyde bulunan ilköğretim okulu, cami, belediye binası, evler, mezarlıkların hepsinin gün yüzüne çıktığını aktardı. Ayan, suların daha önce tüm binaları, barajın ortasındaki höyüğün tamamını görünmez hale getirdiğini belirterek, bu yıl kuraklığın çok fazla olduğuna dikkat çekti ve "Geçen yıl bu zamanlarda 30-35 santim kar vardı. Yağışımızda iyiydi. Bu sene daha siftah yok" diye konuştu.
