Covid-19 polikliniklerine başvuran kişi sayısı ve pozitiflik oranlarındaki belirgin artış, Sağlık Bakanlığı verilerine de yansıyor. Uzmanlara göre, gerekenden çok az test yapıldığı düşünüldüğünde, Avrupa'da benzer nüfus ve varyant profiline sahip ülkelerdeki günlük 80-100 bini aşan sayılar Türkiye için de geçerli olabililir.
"HIZLA TIRMANIYOR”
Gelinen noktada yeni bir dalganın hızlı tırmanma dönemine girdiğine dikkat çeken meslek örgütleri şu uyarıları yaptı:
- Olgu sayılarındaki artışın henüz ölüm sayısına yansımamış olması, hastalığın hafif seyrettiği algısı toplumda rehavetin devam etmesine neden olmaktadır.
- Oysa yaşadığımız dalganın sorumlusu olduğunu tahmin ettiğimiz BA.4 ve BA.5 gibi bir Omicron alt varyantı olan BA1, ülkemizde etkili olduğu 1 Ocak 2022-1 Nisan 2022 arasındaki 3 aylık süreçte 15 bin kişinin ölümüne neden olmuştu.
- Bu veri, diğer varyantlara göre daha hafif seyirli infeksiyonlara yol açan Omicron varyantının da daha kolay bulaşabilme ve aşı veya geçirilerek sağlanan bağışıklıktan kaçabilme özellikleri nedeniyle çok fazla sayıda kişiyi etkileyerek ciddi sayıda ölüme neden olabildiğini göstermektedir.
"KISA ZAMANDA ÇOK YÜKSEK ÖLÜM SAYISINA ULAŞILABİLİR"
- Daha bulaşıcı ve bağışıklıktan daha fazla kaçma özelliği olduğu bilinen BA.4 ve BA.5 Omicron alt varyantları kısa sürede çok yüksek ölüm oranlarına ulaşabilir. Önlemler alınması şartır ve risk grupları başta olmak üzere aşılar ve hatırlatma dozları yapılmalıdır.
- BA.4 ve BA.5 varyantlarının bulaşma hızı ve bağışıklıktan kaçma özelliği dikkate alınarak yapılan analizlerde 2-3 ay içinde milyonlarca insanı etkileyebileceği bildirilmektedir.
- Kısa sürede milyonlarca insanın hastalanması ve işe gidememesi nedeniyle birçok işkolunda işlerin aksaması olasılığı da bulunmaktadır.
- Yeni dalganın bizden önce başladığı diğer ülkelerde sağlık hizmetleri ve hava yolları hizmetlerinde bu nedenle aksamalar görülmüştür.
- Dikkate alınması gereken bir durum da ölümle sonuçlanmasa bile Covid-19'un bazı kişilerde uzun dönemde komplikasyonlara neden olduğuna dair önemli kanıtların birikmeye başlamış olmasıdır.
"PANDEMİ BİTMEDİ"
- Asıl vaka artışları olası yeni varyantların da ortaya çıkışıyla sonbahar ve kış aylarında yaşanabilir.
- Yetkili makamlar, pandeminin sona erdiği Dünya Sağlık Örgütü tarafından ilan edilmediği sürece "Pandemi bitti" şeklinde algılanabilecek açıklamalar yapmaktan kaçınmalıdır.
- Ülkemizde olgu sürveyansının, tüm vakaları saptayabilecek şekilde genişletilmesi, olgulara ait ayrıntılı özellikleri açıklanmalıdır.
- Yapılan genomik sürveyans yaygınlaştırılarak elde edilen veriler harekete geçebilmeyi sağlayacak şekilde güncel olarak paylaşılmalıdır.
- Primer aşılama ve ek aşı dozlarının yapılabilmesi için ciddi kampanyalar şeklinde aşılama çalışmaları yapılmalı, 12 yaş çocuk yaş grubu için uygun aşılar sağlanarak aşılama başlatılmalıdır.
"HES KODU YENİDEN DEVREYE ALINMALI"
- Enfeksiyonun yayılımını engellemek üzere kapalı alanlarda ve toplu taşıma araçlarında maske kullanım zorunluluğunun yanı sıra kapalı mekanların havalandırılmasını sağlayacak önlem ve düzenlemelerin hayata geçirilmesi ve pozitiflik saptananların veya temaslıların etkili izolasyonu için HES kodu uygulamasının hızla geri getirilmesi şarttır.
- Kurban Bayramı nedeniyle artacak hareketliliğin virüsün yayılımını artıracağı ve en riskli grup olan yaşlıların bu yayılımdan doğrudan (ziyaretler nedeniyle) ve ciddi şekilde etkileneceği göz önüne alınarak topluma yönelik bilgilendirme çalışmaları yapılmalı ve önlemlere uyma çağrısında bulunulmalıdır.
- Enfeksiyon geçirenlerin testlerini yaptırmaları, soğuk algınlığı (solunum yolu infeksiyonu) belirtileri/bulguları olduğu sürece başkaları ile temas etmemeleri ve maske takmaları, evde kalarak işe gitmemeleri, işverenlerin çalışanlarını bu yönde desteklemeleri böylelikle daha büyük işgücü kayıplarını engellemeleri gereklidir.
