Yıl boyunca motorlu taşıtlardan 18,9 milyar TL ÖTV toplanması bekleniyordu. Yılın ilk 7 ayında yüzde 85’ine denk gelen 16,1 milyar TL’si şimdiden toplandı. Bu tutar geçen yılın 12 ayının toplamında 13,8 milyar TL olmuştu.
Geçen yılın ilk 7 ayında 68,7 milyar TL olan bütçe açığı bu yılın ilk 7 ayında yüzde 102’lik artışla 139,1 milyar TL’ye ulaştı. Üstelik yıl boyunca hedeflenen bütçe açığı 138 milyar TL’ydi. Yani hedeflenen bütçe açığı henüz yılın ilk 7 ayında aşılmış oldu. Ortaya çıkan borçlar ise büyük ölçüde döviz cinsinden borçlarla finanse edildi. Bu nedenle dolar kurundaki artış hazine için giderek daha fazla tehdit oluşturuyor.
BirGün’den Ozan Gündoğdu’nun haberine göre, geçen yılın ilk 7 ayında 565,1 milyar TL olan bütçe gideri bu yılın aynı döneminde 681,1 milyar TL’ye çıkmış durumda. Ancak son yıllarda hızla artan kamu borçluluğu nedeniyle faiz ödemeleri çok daha hızlı artıyor. Geçen yılın ilk 7 ayında 58,5 milyar TL faiz ödemesi yapan hazine, bu yılın aynı döneminde 79,7 milyar TL faiz ödemesi yaptı. Başka bir hesapla hazineden harcanan her 100 liranın 11,7 lirası faize gitti.
Bütçe açığının bir nedeni artan giderlerken bir diğer nedeni de azalan gelirler. Ekonomik durgunlukla beraber yaşanan gelir kaybı ve harcamaların azalması bütçeyi zorluyor. Örneğin bu yıl boyunca hedeflenen gelir vergisi hasılatı 182,1 milyar TL’yken 7 ayda toplanabilen henüz bunun yüzde 46’sına denk gelen 84 milyar TL. Üstelik gelir vergisinde tahsilat dönemleri de büyük ölçüde sona erdi. Örneğin yine ekonomik durgunluğun görüldüğü geçen yılın aynı döneminde hedeflenen gelir vergisinin yüzde 53’ü tahsil edilmişti. Ekonomik durgunluğun neredeyse görülmediği 2018’in ilk 7 ayında ise bu oran yüzde 63’tü.
OTOMOBİLLERDEN TOPLANAN ÖTV HAZİNEYİ KURTARDI
Tahsilat sorunu hemen hemen tüm vergilerde bu şekilde görülebiliyor. Ancak bu süreçte faizlerin düşmesi ve gelecek beklentilerinin de etkisiyle bazı vergiler hazineyi kurtarmış durumda. Bu vergilerin başında otomobillerden toplanan
Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) geliyor.
Taşıt kredi faizlerinin düşmesi, gelecekte fiyatlarının daha da artacağı beklentisiyle yılın ilk 7 ayında otomobil talebi adeta patladı. Bu sayede motorlu taşıtlarından toplanan ÖTV de hazineyi bir nebze kurtaran gelir kalemi oldu. Bu yıl boyunca motorlu taşıtlardan 18,9 milyar TL ÖTV toplanması bekleniyordu. Yılın ilk 7 ayında yüzde 85’ine denk gelen 16,1 milyar TL’si şimdiden toplandı. Bu tutar geçen yılın 12 ayının toplamında 13,8 milyar TL olmuştu. Özellikle 2020’nin temmuz ayında motorlu taşıtlardan toplanan ÖTV 4,9 milyar TL ile rekor kırmış durumda. Geçen yılın temmuz ayında bu tutar sadece 611 milyon TL’ydi.
Bu artışta faizlerin düşmesiyle beraber özellikle kamu bankaları tarafından piyasaya pompalanan krediler etkili. Merkez Bankası’nın verilerine göre 5 Haziran 2020 haftasında 4,85 milyar TL olan taşıt kredisi borcu 7 Ağustos 2020 haftasında 6,53 milyar TL’ye kadar yükseldi. Sadece 2 ayda kredi hacminin artış oranı yüzde 34. Bu süreçte günlük ortalama 28 milyon TL taşıt kredisi dağıtıldı.
Motorlu taşıtlardan toplanan ÖTV’nin toplam vergiler içindeki önemi de böylece arttı. 2018 yılı boyunca motorlu taşıtlardan toplanan ÖTV, toplam vergi gelirlerinin yüzde 2,7’siydi. Bu oran ekonomik durgunluk yüzünden 2019’da yüzde 2’ye geriledi. Ancak 2020’nin ilk 7 ayında hazinenin vergi gelirlerinin yüzde 3,9’u motorlu taşıtlardan toplanan ÖTV oldu.
VERGİNİN YARISINI İSTANBUL ÖDÜYOR
İBB İstanbul İstatistik Ofisi, megakente ilişkin mali istatistiklerin değerlendirildiği Ağustos 2020 Mali İstatistikler Bülteni’ni yayımladı.
İstanbul’da Ocak - Temmuz arasın toplam 188 milyar TL vergi tahsil edildi. Aynı dönemde Hazine’nin toplam vergi tahsilatı 412 milyar TL olurken, tahsilatın yüzde 46’sını İstanbul oluşturdu. Temmuz ayında, İstanbul’da toplanan özel tüketim vergisinin, kentte toplanan toplam vergi gelirleri içindeki payı yüzde 28,7 oldu.
Türkiye’de ise Temmuz ayında özel tüketim vergisinin, toplam vergi gelirleri içindeki payı yüzde 29 olarak gerçekleşti.
OTOMOBİLDE TOPLANAN ÖTV 7 KATINA ÇIKTI
İstanbul’da özel tüketim vergi gelirleri içinde yıllık en yüksek artış, yüzde 642 ile motorlu taşıtlarda yaşandı. Tütün mamullerinde yüzde 361, dayanıklı tüketim ve diğer mallarda yüzde 241, petrol ve doğalgaz ürünlerinde yüzde 14, alkollü içkilerde yüzde 8 vergi geliri artışı gerçekleşti. Buna karşılık kolalı gazozlardan toplanan ÖTV yüzde 6 azalış gösterdi.
