Kars'ın birçok ilçe ve köyünde olduğu gibi Akyaka ilçesine bağlı Karahan köyünde Malakanlar’dan kalma yaklaşık 150 yıllık karataştan yapılmış su değirmeni, yazın su ile kış aylarında ise elektrikle çalışıyor. Yüzde 90’ı ahşaptan yapılmış olan değirmen, hala insanların ve hayvanların ihtiyaçlarını karşılıyor.
"BUĞDAY, ARPA, YARMA YAPIYORUZ"
Değirmenlerinin ustasının Malakanlar olduğunu söyleyen Hacı Koçak, "Karahan köyündeki bu değirmen bizim. 1980 yılında aldım. O zamandan beri biz de değirmenciliğe devam ediyoruz. Bu değirmen yılların değirmedir. 1962 yılında yenilendi. Burada belki de dünya kurulduğundan beri bu değirmen kurulmuş ama Malakanlar gitti, değirmenlerin tadı kaçtı. Değirmenin ustası Malakanlardı. Hele bir Vasil Usta vardı. Allah rahmet etsin çok iyi bir adamdı. Malakanlar’a ait çarklar ve anamog da hepsi Malakanlar’ındı. Burası onların kuruluşudur biz de devam edip gidiyoruz" dedi.
Gürbüz Koçak ise, "Bu değirmen çok eskiden Malakanlar’dan kalma karataş su değirmendir. Daha önce onlar çalıştırdığı için biliyoruz. Ondan sonra devir devir bize kadar geldi. Ne zaman yapıldığını hatırlamıyorum. Biz 1980 yılında aldık. Öncesini hatırlamıyorum. Bu değirmen daha önce tek katlıymış daha sonra iki kat olarak yenilenmiş. Burada buğday ve arpa unu, arpa kırması, yarma ve bulgur yapıyoruz" ifadelerini kullandı.
MALAKANLAR HAKKINDA
Rus Ortodoks Kilisesi’nden ayrılarak Molokanizm'i bir hayat felsefesi olarak kabul eden Malakanlar, Rus Çarı I. Petro'nun uygulamalarına karşı çıkmışlardır. 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı'nın Ruslar tarafından Kars'a yerleştirilen Malakanlar, uzun yıllar burada kaldıktan sonra 1961 ve 1962 yıllarında başta ABD ve Avustralya olmak üzere diğer ülkelere göç ettiler.
Rusça’da süt içen anlamına gelen ‘Moloko’ adını alan Malakanlar, başta değirmencilik olmak üzere bölge halkları için çok ileri tarım ve ziraat tekniklerini de getirdi. Kars’ın en ücra köylerinde su gücü ile elektrik dahi üreten Malakanlardan kalan eserler ve aksamlar günümüze kadar ulaşmış durumda ama zamana direniyor.
