İran hükümeti, Mahsa Amini’nin gözaltında hayatını kaybetmesinin ardından başlayan protestoları destekleyen sanatçılara ceza yağdırmaya devam ediyor. Aralarında dünyaca meşhur yönetmen Cafer Panahi’nin de bulunduğu birçok sanatçısına hapis cezası veren İran hükümeti, son olarak protestoları desteklediği gerekçesiyle belgesel yönetmeni Müjgan İlanlu’yu 9 yıl 9 ay hapis cezasına çarptırdı. İlanlu’ya 2 yıl boyunca sosyal medya yasağı da getiren mahkeme yönetmene ayrıca 74 kırbaç cezası verdi.
Karar'da yer alan habere göre; Mahsa Amini’nin ‘ahlak polisinin’ gözaltında hayatını kaybettiği iddialarının ardından ülkede 17 Eylül 2022’den bu yana devam eden protestoları destekleyen İlanlu, 17 Ekim 2022’de gözaltına alınmıştı. Protestolara desteğini sosyal medyada paylaştığı başörtüsüz videolarla gösteren İlanlu, videolardan birinde “Sessiz kalarak içimdeki vicdanın, insanlığın ve onurun son damlasına kadar yok olmasından korkuyorum. Siz korkmuyor musunuz?” diye sormuştu.
İran’ın Şark Daily internet sitesinin aktardığına göre, İran Devrim Mahkemesi, yönetmen İlanlu’ya ‘ulusal güvenliğe karşı açık ve gizli faaliyette bulunmaktan’ 6 yıl, rejim karşıtı propaganda yapmaktan 15 ay, kamu güvenliğini bozmaktan 15 ay, ‘yasa dışı eylemlere teşvik’ suçundan 15 ay hapis cezası verdi. Toplamda 9 yıl 9 ay hapis cezasına çarptırılan İlanlu ayrıca 80 milyon riyal (yaklaşık 3 bin 700 TL) para cezasına çarptırıldı.
Bu cezaların yanı sıra 74 kırbaç cezası verilen yönetmen İlanlu’nun 2 yıl boyunca siyasi bir gruba üye olması, televizyonlara çıkması, sosyal medyada faaliyet yürütmesi ve ülkeden çıkması yasaklandı.
İlanlu’nun kişisel bilgisayarı ve telefonuna da ‘kamu yararınca’ mahkeme tarafından el konuldu. Öte yandan, gözaltında olduğu Evin Cezaevi’nde geçirdiği kazada kırılan bacağı nedeniyle hareket etmekte zorlandığı belirtilen İlanlu’nun avukatının talebine rağmen hakim hapishane dışında tedaviye de izin vermedi.
40 SANATÇI HAPİSTE
İran’da protestolara katılan en az 2 bin kişinin çeşitli suçlarla itham edildiği; 17’sinin ölüm cezasına çarptırıldığı, bunların dördünün idam edildiği ve yüzlerce kişinin de hapis cezasına çarptırıldığı kaydedildi. İranlı meşhur rapçiler Toomaj Salehi ve Saman Seydi (Yasin) de bu süreçte tutuklanarak, ölüm cezalarına çarptırıldı.
İran’ın en tanınmış aktrislerinden, Oscar ödüllü ‘Satıcı’ filmindeki rolüyle tanınan Taraneh Alidoosti de hükümet karşıtı göstericilerle dayanışma içinde olduğunu açıklamasının ardından tutuklanmış, daha sonra kefaletle serbest bırakılmıştı. İran’da şu an en az 40 İranlı sanatçı, yazar, şair, oyuncu, film yapımcısı ve müzisyenin tutuklanarak hapse atıldığı biliniyor.
Oslo merkezli sivil toplum örgütü İran İnsan Hakları’nın (UST) iddiasına göre protestolarda yaklaşık 500 kişi öldü ve yaklaşık 20 bin kişi gözaltına alındı. Ülkede dört protestocunun idam edilmesinin ardından, toplumsal hareket önemli ölçüde ivme kaybederken, sokak gösterileri ise neredeyse sona ermiş durumda.
