ANALİZ: BEKİR GÜNEŞ
dokuz8GündemDiyarbakır programında Diyarbakır'da bulunan siyasi parti temsilcileri ile Diyarbakır'daki siyasi atmosferi konuştuk. Türkiye siyasetinin geldiği nokta ve ittifaklar tartışması Diyarbakır'ı da çok önemli bir konuma getirdi. Yıllar önce Mesut Yılmaz'ın "AB'nin yolu Diyarbakır'dan geçer" sözü çok önemliydi ve hep referans gösterilirdi. Şimdi ise bu söz, "Türkiye'de iktidar olmanın yolu Diyarbakır'dan geçer" şeklinde evrildi.
Kürtlerin, HDP'lilerin oylarını almadan Türkiye'de artık iktidar olmak neredeyse imkansız. Ne Cumhur İttifakı ne de Millet İttifakı'nın tek başına cumhurbaşkanını seçmek gibi bir ihtimali şuan için pek mümkün görünmüyor. Durum böyle olunca her ittifakın mensupları da Diyarbakır'a, HDP'ye ve Kürt seçmene daha fazla ilgi göstermeye başladı.
Bu ilgi kısa süreli politik bir ilgi mi yoksa uzun vadeli bir düşüncenin ürünü mü hep birlikte bekleyip göreceğiz. Türkiye siyasetinin gözünü çevirdiği Diyarbakır'da neler konuşuluyor, siyasi partiler bu duruma nasıl yaklaşıyor? Bu soruları da Diyarbakır'da bulunan siyasi partilerin temsilcileri ile konuştuk. HDP, CHP, İYİ Parti, DEVA Partisi, Gelecek Partisi ve Saadet Partisi il başkanları konuğumuz oldu. Bu önümüzdeki dönemde Diyarbakır'da 3 ayrı ittifak çok ciddi bir mücadele içerisinde olacak.
Önce il başkanları ne düşünüyor program linkleri ile birlikte ve kısa değerlendirmelerle sizinle paylaşmak istiyorum.
SAADET PARTİSİ: KÜRT SORUNUNDA MUHATAP MECLİSTİR
İlk olarak en son konuk ettiğimiz Saadet Partisi Diyarbakır İl Başkanı Abdurrahman Ergin ile başlamak istiyorum. Saadet Partisi Diyarbakır'da çok ciddi bir oy oranı olan bir parti değil. Ama geçmişte özellikle Refah Partisi dönemlerinde bölgede AKP'nin sahip olduğu oy oranlarını da alan bir gelenekten geliyor. Dindar yapısı ve muhafazakar Kürt seçmenlerin alternatif arayışına aday olan Saadet Partisi son dönemlerde laiklik tartışmalarına da dahil oldu.
Abdurrahman Ergin, Anadilde Eğitim sorumuza çok net bir şekilde "savunuyoruz" cevabını verdi. Ama aynı netlik laiklik ve Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş'ın açıklamaları konusunda gelmedi. AKP'li bazı isimlerin "Dindar bir anayasa istiyoruz" açıklamlarını sorduğum Ergin, "Anayasa inançlara saygılı ve onları koruyan bir yapıda olmalıdır" dedi. Peki bu bütün inançlar için geçerli mi? sorumuza ise "Zaten İslamiyet'in esası da budur" dedi. Ben açıkçası son günlerdeki dindarlık ve laiklik konusunda Saadet Partisi'nin ufak nüanslar dışında çok farklı düşünmediğini gördüm.
Saadet Partisi'nin Kürt sorunu ve muhataplık konusunda ise çözümü meclis. Ergin, "Bütün partilere oy veren Kürt seçmeni var. Kürt sorunu sadece HDP'yi ilgilendiren bir sorun değil. Ulusal ve uluslararası boyutu da var bu sorunun." diyerek aslında sadece muhatapın HDP de olmadığını belirtiyor. Bu arada Ergin, ittifaklar konusunda "AKP ile yan yana gelir misiniz?" sorusuna hiçbir partiye kapıları kapatmayarak. "Biz herkes ile belli koşullar ve şartlar dahilinde bir araya gelebiliriz" dedi.
Abdurrahman Ergin ile olan programımızın tamamına aşağıdaki YouTube linkinden ulaşabilirsiniz.
İYİ PARTİ: ROTAMIZI MERKEZ SAĞA KAYDIRDIK
Millet İttifakı'nın en büyük ortaklarından biri İYİ Parti. İYİ Parti'nin Kürt sorunu ve HDP'ye nasıl yaklaştığı sorusu da çok önemli. Özellikle MHP içerisinden çıkan İYİ Parti Diyarbakır'da nasıl bir politika hayata geçirecek? gibi soruları İYİ Parti Diyarbakır İl Başkanı Vejdin Ensarioğlu'na sorduk. Vejdin Ensarioğlu aynı zamanda İYİ Parti'nin kurucuları arasında yer alan eski bakanlardan Salim Ensarioğlu'nun da oğlu. Kendisinin il başkanı olmasında bu durumun etkili olup olmadığını sorduğumda gülerek "hayır" dedi.
Kürt seçmen diye soruya başladığımda kendisi,
"'Kürt seçmen' sözü kutuplaşma oluşturuyor, bu ifadenin taraftarı değilim. İYİ Parti, miliyettçi kökenden kopan bir hareketle başladı ama rotasını merkez sağa doğru kaydırdı." dedi. Kürt seçmen neden bir kutuplaşma oluştursun ki! diye itiraz ettiğimde daha sonra ortak bir noktada buluştuk.
"Muhatap meclistir, meclis dışında bir muhatap olmaması gerekir. Legal, 6 milyon oy almış bir parti olarak HDP'yi orada görmeliyiz tabii ki." dedi. Aslında "Biz Kürtler kendimizi de çok iyi ifade edemiyoruz" diyerek bir aidiyetle bu cümleyi kurması da önemliydi. Ensarioğlu Kürt sorununda muhatabın meclis olduğunu söyledi. Ayrıca HDP ile de bir sorun yaşamadıklarını ve HDP'li gençlerin zaman zaman partilerine gelerek kendileri ile sohbet ettiğini söyledi. İYİ Parti en azından Diyarbakır'dan Ankara'daki İYİ Parti'den bazı noktalarda ayrılıyor. Bakalım seçim dönemine bu nasıl yansıyacak?
İYİ PARTİ İLE BAŞKANI İLE OLAN PROGRAMIMIZI AŞAĞIDAKİ YOUTUBE LİNKİNDEN İZLEYEBİLİRSİNİZ
DEVA PARTİSİ: CUMHUR İTTİFAKI İLE YAN YANA GELMEYİZ
Yeni kurulan partilerden biri olan DEVA Partisi'nin bölgede nasıl bir misyona sahip olacağı da merak ediliyor. AKP'nin bölgede eriyen oyları AKP içerisinden çıkan bir partiye mi gidecek? sorusunu araştırma şirketleri de halka soruyor. Biz de bu soruyu DEVA Partisi Diyarbakır İl Başkanı Avukat Cihan Ülsen'e sorduk.
Cihan Ülsen, "DEVA Partisi yeni ve inşa edici bir siyaset yürütürüyor. Biz restorasyon partisi değiliz. Cumhur İttifakı'nın ortaklarıyla yan yana gelmemiz mümkün değil." cümlesiyle aslında ittifak tartışmalarına da cevap vermiş oldu. DEVA Partisi Kürt sorununun mecliste çözülmesi gerektiğini düşünüyor ve HDP'nin dışlanmasını da doğru bulmuyor.
CİHAN ÜLSEN İLE YAPTIĞIMIZ PROGRAMIN YOUTUBE LİNKİ AŞAĞIDA
GELECEK PARTİSİ: YAKINDA KÜRT MESELESİYLE İLGİLİ ÇOK ÖNEMLİ AÇIKLAMALAR YAPACAĞIZ
AKP içerisinden çıkıp kurulan yeni partilerden biri de eski Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun partisi Gelecek Parti. Gelecek Parti'nin Diyarbakır il Başkanı Eski AKP il Başkanı Avukat Aydın Altaç. "Türkiye iç muhasebesini yapmak zorundadır" diyerek başlıyor. Altaç, "Yakında Kürt meselesiyle ilgili çok farklı şeyler duyacaksınız bizden. Çünkü biz bu meseleyi demokrasi problemi olarak görüyoruz" diyor. Gelecek Partisi ve Ahmet Davutoğlu'nun bu konuda nasıl bir atılım yapacakları konusunda ise henüz sır verilmiyor. Altaç da Kürt sorununun mecliste ve şeffaf bir şekilde çözülmesi gerektiğini düşünüyor.
AYDIN ALTAÇ İLE OLAN PROGRAMIMIZIN YOUTUBE LİNKİ AŞAĞIDA
CHP: OYLARIMIZ YÜZDE 10'UN ÜZERİNE ÇIKIYOR
Belki de Diyarbakır'da bu dönem en çok merak edilen partilerin başında CHP geliyor. CHP uzun yıllardır Diyarbakır'da yüzde 1 ile 3 arasında en fazla oy alıyor. Bu durum AKP'nin gidişi ile değişecek mi? CHP'nin Diyarbakır'da yaptığı revizyon ve il başkanlığına Gönül Özel'in getirilmesi bir hava yarattı. Gönül Özel basın ile oluşturduğu ilişkiler, WhatsApp grupları ve yaptığı ziyaretlerle sahada olduğunu gösterdi. Peki bu durum CHP'nin oy oranına yansıyacak mı? Bunları CHP Diyarbakır İl Başkanı Gönül Özel'e sorduk.
Özel, "Diyarbakır'da oy oranımız, Kemal Özkiraz'ın anketine göre 1.8'den 7.8'e çıktı. Hedefimiz en az yüzde 12'ye ulaşmak" dedi. CHP o oy oranlarına ulaşabilecek mi? Açıkşası bu CHP'nin bölgede yapacağı siyasete bağlı. CHP'nin Irak Kürdistan Bölgesi'ne yaptığı ziyaret ardından Kılıçdaroğlu'nun "Kürt sorununu HDP ile çözebiliriz" çıkışı önemli. Gönül Özel de bu konuda herhangi bir ön yargılarının olmadığını ve herkes ile yan yana gelebileceklerini söyledi. İttifaklar konusunda ise Genel Merkez'den farklı düşünceleri yok.
CHP DİYARBAKIR İL BAŞKANI GÖNÜL ÖZEL İLE YAPTIĞIMIZ PROGRAMIN YOUTUBE LİNKİ AŞAĞIDA
HDP: YENİ BİR ÇÖZÜM SÜRECİ MÜMKÜN GÖRÜNMÜYOR
Bu seriye ilk başladığımız parti ise Diyarbakır'da en çok oy oranına sahip olan HDP oldu. HDP'nin Diyarbakır İl Başkanı Zeyyat Ceylan programımızda HDP'ye ilişkin bütün sorularımıza net ifadelerle cevap verdi.
İlk olarak yeni bir çözüm süreci olur mu tartışmalarını sorduğumuz Ceylan, "MHP'nin gündeminde Kürtleri kriminalize etmek var, AKP de bu çizgiye geldi. Mevcut AKP-MHP iktidarının politikalarıyla yeni bir çözüm süreci pek mümkün görünmüyor" dedi.
Çözüm süreci tartışmalarının oy avcılığı için yapıldığını belirten Ceylan bu oyunlara Kürtlerin artık düşmeyeceğini belirtiyor.
İttifak konusuna ise "Millet İttifakı AKP ile aynı akıbeti yaşamak istemiyorsa, söylem ve pratikte mevcut süreci aşan bir bakış açısına sahip olmalı ve bunu aleni bir şekilde ifade etmelidir." diye yaklaştı.
HDP'nin Diyarbakır'da Cumhur İttifakı'ndan artık tamamen umudu kestiğini söyleyebiliriz. Ama Millet İttifakı konusunda da bazı beklentiler var. Millet İttifakı temsilcilerinin HDP'yi dışlayan ve muğlak ifadeleri HDP'yi ve Kürtleri çok rahatsız ediyor. AKP ile yan yana gelmeme konusunda en net ifadeleri HDP ve DEVA Partisi il başkanları kullanıyor. HDP'nin oy oranlarının da yine seçim zamanında yükseleceğini söylüyor Zeyyat Ceylan.
HDP DİYARBAKIR İL BAŞKANI ZEYYAT CEYLAN İLE OLAN PROGRAMIMIZIN YOUTUBE LİNKİ AŞAĞIDA
DİYARBAKIR'DA 3 İTTİFAK ÖNE ÇIKIYOR
Diyarbakır'da AKP-MHP hariç birçok partinin il başkanı bölgede yaşanan tartışmaları bu şekilde değerlendiriyor. Son haftalarda ise CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, DEVA Partisi ve Gelecek Partisi'nin Diyarbakır'daki sorunları çözmek amacıyla bir araya geldiğini 'yerel bir ittifak' kurduğunu ifade edebiliriz. Bu ittifakı sorduğumda bütün il başkanları seçime yönelik bir ittifak olmadığını söyledi ama bana göre seçimde de Diyarbakır'da benzer bir ittifak olacaktır. HDP'nin Türkiye siyaseti için 3. yol politikası Diyarbakır'da da HDP ve AKP dışındaki partiler için geçerli olabilir.
İTTİFAKLAR ŞEKİLLENMEYE BAŞLIYOR
HDP'nin Diyarbakır'da bulunan Kürdistani partilerle ittifak kurduğunu da biliyoruz. Bu son seçimlerde yapıldı. Önümüzdeki bir seçimde HDP ile Kürdistani partiler ittifakı, AKP-MHP-BBP-Vatan Partisi- HÜDA Par ve bütün kamu kurumları ile kayyumlar ittifakı ve CHP-İYİ Parti, Saadet Partisi- DEVA Partisi- Gelecek Parti de bir ittifak kurabilir. Bu ittifaklar arasında özellikle HDP ile AKP'nin başını çektiği ittifaklar arası çok uzun ve sert. Bu iki ittifak asla bir araya gelmez. Millet İttifakı'nın öncülük ettiği ittifak ise biraz daha yumuşak bir ittifak. Şuan gözlemlediğim kadarıyla Diyarbakır'da en çok çalışan ittifak CHP'nin öncülük ettiği ittifak.
Ayda bir bir bu partilerin il başkanları bir araya geliyor. Basına ortak demeç veriyorlar. Ortak ziyaretlerde bulunuyorlar. Ve daha çok sahadalar. Ben bu İttifakın özellikle kararsızlar ve AKP'den kopacak olan seçmenler konusunda bir alternatif olabileceğini düşünüyorum. Ama HDP'nin seçim zamanında atağa kalkması ile birlikte oylarını yeniden yükselteceğini herkes söylüyor. Şuanda 'HDP sahaya çıkmasın' diye her türlü dış etken uygulanıyor. Gözaltılar, tutuklamalar, baskılar, terörize etme çabaları ve büyük bir medyanın şuanda HDP'nin en büyük rakibi olduğunu görüyorum. HDP her zaman bu rakipleri ile mücadele etti.
HDP'NİN İTTİFAK KURDUĞU PARTİLER BİRAZ DAHA GÖRÜNÜR OLABİLİR
Ama bu dönem biraz daha sert bir mücadele olacak. HDP'nin ittifak kurduğu Kürdistani partilerin de sadece HDP'den faydalanmak değil HDP'ye katkı sağlamak için de bir çaba içerisine girmesi gerekiyor. Çünkü o partilerin çoğunu sadece seçim zamanlarında görüyoruz. Bu dönem HDP'nin rakipleri daha çok ve çeşitli. Onun için HDP'nin de ittifak kurduğu hem sol hem de Kürdistani partilerin daha çok görünür olması gerekiyor.