Küba'da yeni anayasa için pazar günü düzenlenen ve ABD’nin karşı çıktığı referandumda resmi olmayan sonuçlara göre yüzde 86 oranında "Evet" oyu çıktığı bildirildi.
Küba Ulusal Seçim Komisyonu Başkanı Alina Balseiro, düzenlediği basın toplantısında, yaklaşık yüzde 85 katılımın olduğu referandumda, sandıktan "Evet" oyunun yüzde 86.8, "Hayır" oyunun yüzde 9, boş oyların da yüzde 4 oranında çıktığını açıkladı.
6 MİLYON KİŞİ REFERANDUMDA "EVET" DEDİ
Buna göre nüfusu 10 milyonu aşan ada halkının 6 milyonu referandumda "Evet" oyu kullandı.
Balseiro, referandumda "Evet" oyunun 6 milyon civarında olduğunu belirterek, rakamların henüz seçim komisyonu tarafından onaylanmadığını ve resmi rakamların açıklanmasıyla oranların ufak çaplı değişebileceğini hatırlattı.
Yabancı yatırım ve özel mülkiyet alanında düzenlemeler getiren yeni anayasa, Küba Komünist Partisi'nin (PCC) ülkedeki tek meşru güç olduğu ve devletin de üzerinde olduğu kısmı içermesi nedeniyle birçok Kübalı tarafından kınanmıştı.
Karayip ülkesi Küba'da bir önceki yeni anayasa referandumu 1976'da yapılmış ve yüzde 97 "Evet" oyu çıkmıştı.
ABD REFERANDUMA KARŞI ÇIKMIŞTI
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, Twitter hesabından Küba'daki anayasa referandumu hakkında paylaşımda bulunarak, "Küba'da bugün yapılan anayasa referandumu, Küba rejiminin kendi baskı ve tiranlığını örtmek için uyguladığı bir başka taktiktir. ABD, Küba halkının özgürlük ve demokrasi çağrılarını destekliyor" ifadelerini kullanmıştı.
REFERANDUM SÜRECİ NASIL İŞLEDİ?
Küba’nın siyasi sisteminde, Anayasa referandumu da dahil olmak üzere tüm merkezi kararlar, tek günlük, kimin galip geldiğini belirleyen bir seçimden ziyade, aylara yayılan bir tartışma sürecinin sonucunda alınıyor. Oylanan Anayasa Taslağı, 2018 Haziran ayında Meclis’teki çalışma grubu tarafından Meclis’e sunulmuştu. Orada yapılan tartışmanın ardından taslak, 13 Ağustos-15 Kasım tarihleri arasında Küba’daki tüm işyerlerinde, kitle örgütlerinde, okullarda, mahallelerde yapılan toplantılar halkın görüşlerinde sunuldu. Bu tartışmalara yaklaşık 9 milyon, tam sayıyla 8,945,521 kişi katıldı. Küba’nın toplam nüfusu 11,2 milyon. Bunlar arasında, Küba dışında yaşayan Kübalılar da var.
EŞCİNSEL EVLİLİKLERİN ÖNÜNÜN AÇILMASI ÖNERİSİ
Toplantılarda 1,706,872 öneri dile getirildi. Önerilerde en fazla üzerinde durulan başlıklar eşcinsel evliliklerin yasal olarak önünün açılması, yerel yönetimlerin yetkilerinin genişletilmesi, yurtdışında yaşayan Kübalıların adada yapacakları ekonomik yatırımların hukuki çerçevesi, Anayasa’da komünizme atıf ve özel sektör ve maaşlar oldu.
“KÜBA ASLA KAPİTALİZME DÖNMEYECEK” VURGUSU
Aralık ayında Meclis’in Anayasa Hazırlık Komisyonu, tüm bu önerileri değerlendirdikten sonra taslakta 760 ayrı değişiklik yaparak yeni metni Meclis’e sundu. Devlet Konseyi Sekreteri Homera Acosta, söz konusu 760 değişikliğin, yapılan önerilerin yüzde 50,1’ine tekabül ettiğini, diğer önerilerin de büyük kısmının, anayasanın konusu olmaktan ziyade diğer yasalarda ele alınabilecek detaylarla ilgili olduğunu açıkladı. Bu aşamada, özellikle öne çıkan değişiklikler olarak, eşcinsel evliliklerle ilgili düzenleme Anayasa kapsamından çıkarılıp Medeni Kanun’da düzenlenmek üzere ileri bir tarihe bırakıldı, ilk taslakta metinden çıkarılmış olan “komünist topluma ilerleme” hedefi yeniden metne sokuldu, diğer maddelerde zaten dile getirilse bile “Küba’nın asla kapitalizme dönmeyeceği” vurgusu yeni taslakta da yer aldı.
YENİ ANAYASA KÜBA'NIN BUGÜNKÜ DURUMUNA YASAL BİR ÇERÇEVE
Küba’nın halihazırda kullandığı Anayasa, 1976 yılından kalmaydı. Halen Sovyetler Birliği’nin ve sosyalist bloğun ayakta olduğu, Küba’nın ekonomisi ve dış ticaretinin büyük oranda sosyalist ülkeler arasındaki dayanışmaya dayalı ekonomik ilişkiler üzerine kurulduğu bir dönemde yazılmış olan söz konusu metin, özel mülkiyet, dış yatırım, yerel yönetimler gibi, Küba’da uzun süredir hayatın parçası olan birçok olgunun Anayasa metninde bir çerçevesi yoktu. Yeni Anayasa, Küba’nın bugünkü durumuna hukuki çerçeve sunuyor.
DEVLET BAŞKANINA SÜRE SINIRLAMASI
Küba’da yeni anayasa devlet başkanının en fazla on yıl görevde kalabilmesini öngörüyor. Bunun yanı sıra 1976 yılında kaldırılan Başbakanlık makamı da yeniden hayata geçiriliyor. Başbakanlık makamının yeniden yürürlüğe konmasıyla, Devlet Başkanı Miguel Diaz-Canel'in gücünün sınırlandırılması bekleniyor. Yeni anayasada Komünist Parti'nin ülkedeki "tek meşru güç” olduğu ifadesine dokunulmadı. Komünist toplum inşa edilmesi çabası da anayasada yer almaya devam edecek.
YEREL YÖNETİMLERE ÖZERKLİK
Yerel yönetimlerin yetki ve sorumluluk alanları, son 6 yıldır Havana’dan ayrılan iki yeni il olan Artemisa ve Mayabeque’de denenmekte olan ve olumlu sonuçlar alınan modele uygun olarak genişletiliyor. 1976 Anayasası şehir-eyalet-bakanlık hiyerarşisine dayanıyordu. Edilgen pozisyondaki yerel yönetimlere sadece “minimum” ihtiyaçları karşılama yetkisi verilmişti. Eyaletler şehirlerin “sahipleri” olarak görülüyordu. Yeni düzenlemeyle Halk İktidarı Eyalet Meclisleri lağvediliyor. Bunların yerine birer vali ve konseyden oluşan Eyalet Hükümetleri kuruluyor. Böylece eyaletlerin idari yapıdaki önemi ciddi şekilde azaltılırken kendilerine şehirler karşısında koordinasyon yetkisi verilmiş oluyor. Buna karşılık şehirlerde ise Yönetim Konseyi’ni idare edecek belediye başkanlığı makamı oluşturuluyor.
YABANCI YATIRIMLAR İÇİN DÜZENLEME
Anayasa’da yeni olan nokta ise yabancı yatırımlar ve özel mülkiyet alanındaki düzenlemeler. Yabancı yatırımlar "ekonomik büyüme için önemli bir faktör” olarak nitelendirilirken, özel mülkiyet de anayasada güvence altına alınıyor. Halihazırda var olan kişisel mülkiyet, özel mülkiyet, kooperatif mülkiyeti gibi olgulara anayasal çerçeve sunulurken, esas olanın devlet mülkiyeti olduğu vurgulanıyor.
